بررسي اختلاف مولكولي و فيلوژني كك‌هاي كتنوسفاليدس كنيس و پولكس ايريتانس در غرب و شمال غرب ايران بر اساس نشانگر مولكولي سيتوكروم اكسيداز Ι

زمينه و هدف: كك‌هاي خانواده پوليسيده يكي از مهم‌ترين انگل‌هاي خارجي انسان و دام‌هاي اهلي در جهان هستند. اين حشرات علاوه بر خون‌خواري ناقل برخي عوامل بيماري‌زا مانند يرسينيا پستيس، ريكتزيا تايفي و بارتونلا هنسله به انسان و حيونات مي‌باشند. هدف از اين مطالعه تعيين و بررسي فون كك‌هاي كتنوسفاليدس كنيس و پولكس ايريتانس در غرب و شمال غرب ايران بر اساس نشانگر ميتوكندريايي سيتوكروم اكسيداز Iota; بود. روش بررسي: بررسي حاضر يك نوع مطالعه توصيفي ـ مقطعي و فونستيك مي‌باشد، كه با در نظر گرفتن شيوع 10 درصد و سطح اطمينان 95 درصد و ميزان خطاي 5 درصد، به مدت 13 ماه از ارديبهشت 1397 تا خرداد 1398 در پنچ استان كرمانشاه، كردستان، آذربايجان غربي، لرستان و همدان انجام شد. در اين مطالعه نمونه‌ها به روش تله‌نوري، طعمه انساني و جداسازي مستقيم نمونه از ميزبان جمع‌آوري شد. نمونه‌ها داخل الكل 70 درصد نگهداري شد و در آزمايشگاه انگل‌شناسي با استفاده از كليد‌هاي تشخيص معتبر مورد شناسايي قرار گرفت. پس از استخراج DNA و انجام واكنش زنجيره‌اي پلي‌مراز(PCR) تعداد20 نمونه براي تعيين توالي به شركت تكاپو زيست ارسال شد. توالي‌هاي مورد نظر با استفاده از نرم افزار ايمباس نيدل و امگا همرديف سازي شده و مورد مقايسه قرارگرفتند. يافته‌ها: نمونه‌هاي جمع‌آوري شده شامل 918 (47.39 درصد) كك كتنوسفاليدس كنيس و 1019 (52.60 درصد) كك پولكس ايريتانس بودند. نتايج برسي‌هاي مرفولوژيك نشان داد كه اختلاف درون گونه‌ايي بين دو گونه‌هاي كك‌ها جدا شده از ميزبان‌هاي مختلف وجود ندارد(0.05 p )، اما اختلاف درون گونه‌اي براساس نشانگر مولكولي سيتوكروم اكسيداز Iota; براي ده جمعيت مورد مطالعه در كك پولكس ايريتانس 0.15درصد و در كك كتنوسفاليدس كنيس صفر بود. اختلاف بين دو جنس كك كتنوسفاليدس كنيس و پولكس ايريتانس براساس نشانگر مولكولي سيتوكروم اكسيداز Iota; 14 درصد بود. نتيجه‌گيري: مشخصات مرفولوژيك بين نمونه‌هاي جمع‌آوري شده از ميزبان‌هاي مختلف تفاوت معني‌داري را نشان نداد، اما تفاوت جزئي بر اساس نشانگر‌ ميتوكندريايي در جمعيت‌هاي مورد مطالعه وجود داشت. نتايج حاصل از ترسيم درخت فيلوژني بر اساس نشانگر ميتوكندريايي نشان داد علي‌رغم تفاوت جزئي در توالي ميزبان‌ها و شهرستان‌هاي مختلف، همه نمونه‌هاي مناطق مختلف در يك شاخه قرار مي‌گيرند. نتايج تجزيه و تحليل ژنوم ميتوكندريايي نشان داد كه اين قطعات براي نشان دادن شباهت درون گونه‌ايي، تمايز در سطح گونه و جنس مفيد هستند. Iota;