جلوه هاي پيشگيرانۀ دو نظريه معاشرت ترجيحي و برچسب زني در قانون مجازات اسلامي 1392

The preventive parade of two criminological theories – Labeling and Differential association - in the Islamic Penal Code of Iran (1392)

زمينه و هدف: در پيشينه قانون‌گذاري كيفري ايران، قانون مجازات اسلامي سال 1392 هجري شمسي برجسته‌ترين آنهاست. بسياري از نهادها و تاسيسات پيش‌بيني شده در اين قانون در نظريه‌هاي جرم‌شناسي و بخصوص نظريه‌هاي معاشرت ترجيحي و برچسب‌زني ريشه دارند. سياست‌گذار جنايي ايران از آموزه‌هاي جرم‌شناسي به نحو شايسته بهره برده و از اين رهگذر معيارهايي را به منظور تعديل كيفر شناسايي منظور كرده است. اين تعديل گاه در جهت كاهش كيفر و گاهي در راستاي تبديل آن است. روش‌: پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي و به لحاظ گردآوري اطلاعات، روش اسنادي و از طريق مطالعه پايگاه‌هاي داده و منابع معتبر انجام شده و اطلاعات به دست آمده به صورت توصيفي- تحليلي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. يافته‌ها و نتايج: نظريه برچسب‌زني بر اين اصل تأكيد مي‌كند كه جرم بدون مجازات نيز قابل تصور است. وقتي هدف اصلاح و درمان مجرمان است، اگر اين امر بدون زدن برچسب مجرمانه نيز دست يافتني است. نظريه معاشرت ترجيحي نيز بر اين باور است كه هر قدر بتوان از مدت حضور بزهكار در عرصه و محيط‌هاي كيفري و محل‌هاي اجراي مجازات بكاهيد، به همان ميزان از تعميق بزهكاري پيشگيري مي‌شود. چه، رقم قابل توجهي از محكومان به لحاظ تاثير سوء فرآيند قضايي، مجدداً مرتكب جرم مي‌شوند. شرايط استاندارد تعليق مراقبتي وآزادي مشروط شامل اخطار براي دور ماندن از معاشرت‌هاي مجرمانه مي‌شود. قانون مجازات اسلامي 1392 در ادامۀ اين جهت‌گيري‌ها و توجه به پيشرفت‌هاي بشري در علوم جرم‌شناختي و تحت تأثير نظريه‌هاي جرم‌شناسي نهادهاي نوظهوري را پيش‌بيني كرده است. از جمله نهاد‌هاي معافيت از كيفر، تعويق صدور حكم، تعليق اجراي مجازات و آزادي مشروط است كه تحت تاثير دو نظريه برچسب‌ زني و معاشرت ترجيهي وارد پهنه قانون‌گذاري شده‌اند.

The effect of criminology on criminal law is indisputable. Most of the responses method to crime – post criminal – and most of the criminal law institutions directly has based on criminal thoughts. In other words, criminology findings changed from mere theoretical and appeared in legislations. Institutions such as exemption from penalty, stay of execution of punishment, postponement of issuance of sentence, system of semi-freedom, release on parole system and to balance punishment with convicts' personality with the aim to be more effective, are the most outstanding of these findings. In the history of Iran's legislation, Penal code the year 1392 is outstanding. Most of the institution predicted in the Code has originated in criminological theories specifically – Labeling and Differential association. Criminal legislators of Iran has applied criminological achievements in the best way , sometimes converting the sort of punishment and sometimes decreasing it, to balance the penal with convicts' personality. Exemption from penalty, stay of execution of punishment, postponement of issuance of sentence, system of semi-freedom and release on parole system are some of these Institutions. Although application of these institutions are subject to some qualifications; being in the criminal code indicate that the legislators have notice criminological findings.