مباني و سازوكارهاي حمايتي حق آموزش در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و اسناد حقوق بشري

Principles and mechanisms for protecting the right to education in the Constitution of the Islamic Republic of IranAnd human rights documents

حق آموزش از جمله حقوق بشري است كه فارغ از زمان و مكان و مسايلي از قبيل جنسيت، زبان، نژاد، دين و قوميت بايستي از سوي دولت ها مورد حمايت قرار بگيرد. در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و اسناد حقوق بشري چون ميثاق بين المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين حق مورد حمايت قرار گرفته است. تبيين مباني اين حق و ساز و كارهاي حمايتي آن ضرورت انجام پژوهشي بنيادين در پاسخ به اين سوال كه مباني و ساز وكارهاي حمايتي حق آموزش در قانون اساسي ايران و اسناد حقوق بشري چيست، ايجاد نمود. يافته هاي پژوهش بيانگر آن است كه حق آموزش ابتدايي رايگان و اجباري براي همه، الزام ايجاد آموزش متوسطه در دسترس همه و نيز الزام ايجاد دسترسي مساوي به آموزش عالي، در قانون اساسي ايران و اسناد حقوق بشري مورد تاكيد قرار گرفته است. ايجاد فضاي مناسب روحي و رواني، ايجاد وسايل و مراكز مناسب آموزشي رايگان، دسترسي فيزيكي و اقتصادي به نهادهاي آموزشي از ساز و كارهاي حمايتي از حق آموزش در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و اسناد حقوق بشري است.

The right to education is a human right that must be upheld by governments, regardless of time and place, and on issues such as gender, language, race, religion and ethnicity. This right is protected in the Constitution of the Islamic Republic of Iran and human rights instruments such as the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights. Explaining the principles of this right and its protection mechanisms necessitated fundamental research in response to the question of what are the principles and protection mechanisms of the right to education in the Iranian constitution and human rights instruments. The research findings indicate that the right to free and compulsory primary education for all, the requirement to create accessible secondary education for all, and the requirement to create equal access to higher education, are emphasized in the Iranian Constitution and human rights instruments. Creating a suitable mental and psychological environment, creating appropriate free educational facilities and centers, physical and economic access to educational institutions are mechanisms to protect the right to education in the Constitution of the Islamic Republic of Iran and human rights documents.