بحران نظام حل و فصل اختلاف هاي تجاري بين المللي در فعاليت هاي فضايي

The System of International Commercial Disputes Settlement in the Space Activities: The Barriers Crisis

پس از موافقت نامۀ ماه مصوب 1979، توسعۀ حقوق بين الملل فضا در جامعۀ بين المللي در حالت سكون قرار گرفت. با گسترش فعاليت هاي خصوصي فضايي از پايان قرن بيستم، چارچوبي مستحكم جهت حل و فصل اختلاف هاي فضايي به ضرورتي حياتي مبدل شد. نويسندگان راه هاي مختلفي ازجمله حل و فصل جايگزين مشورتي، ديوان حقوق فضا و ديوان چندمنظوره را پيشنهاد داده اند، اما تاكنون هيچكدام قابليت تحقق نيافته اند. در نظام كنوني حقوق فضا در سطح بين المللي، مشورت سياسي، كميسيون دعاوي مندرج در كنوانسيون مسئوليت، ديوان دادگستري بين المللي و قواعد ديوان داوري بين المللي و برخي نهادهاي منطقه اي تنها سازكارهاي هاي موجود در حل و فصل اختلاف ها هستند. ليكن با توجه به خصوصي سازي و تجاري سازي فعاليت هاي فضايي در جهان امروز كه از دهۀ نود ميلادي آغاز شده است، اين مسئله مطرح گرديده كه با توجه به تكثر كنشگران فضايي، ازجمله شركت هاي تجاري فضايي، روند رسيدگي به اختلاف هاي فضايي با چه موانعي مواجه است و چگونه مي توان بر آنها فائق آمد.

After the 1979 Moon Agreement, the development of international space law in international society has been in a stagnant mode. With the progress of private space activities since late 20th century, a stable framework for space disputes settlement was considered a vital exigency. Scholars have proposed ways like alternative consultation resolution, space law tribunal, and multipurpose court; but they have brought about no success until now. In the current space law order in the world, political consulting, claims commission in Liability Convention, International Court of Justice and Permanent Court of Arbitration rules, and also some regional institutes are the only existing disputes settlement mechanisms. Concerning privatization and commercialization of space activities begun since 1990s, the issue is what are the barriers confronting to the proceedings and settlements according to the plurality of space actors like space corporations, and how to overcome the problems? This paper tries to treat the problem and deal with the possible solutions.