تركيب و تنوع زيستي گياهان زيرآشكوب در توده‌هاي جنگلي طبيعي و دست‌كاشت كلارآباد چالوس

Composition and biodiversity of understory plants in natural forest and plantations of Kelarabad, Chalus

پژوهش حاضر با هدف بررسي و مطالعه تركيب و تنوع زيستي پوشش‌هاي علفي و زادآوري بستر در توده‌هاي جنگلي طبيعي (با غالبيت ممرز– انجيلي)، دست‌كاشت (خالص و آميخته توسكا و افرا) و عرصه جنگلي تخريب ‌يافته (فاقد پوشش درختي) منطقه كلارآباد چالوس مورد توجه قرار گرفت. در مجموع 16 قطعه‌نمونه بزرگ (20 × 20 متر‌مربعي) به منظور ثبت ويژگي‌هاي رويشي درختان و 144 قطعه‌نمونه كوچك (1 × 1 متر‌مربعي) به منظور ثبت تعداد گونه‌هاي چوبي زادآوري شده، نوع و درصد پوشش گونه‌هاي علفي در هر رويشگاه پياده شد. به منظور مقايسه تنوع زيستي، از شاخص‌هاي مختلفي استفاده گرديد. در ميان گياهان علفي زير آشكوب، همي‌كريپتوفيت‌ها و كريپتوفيت‌ها فراوانترين شكل زيستي بوده‌اند. همچنين، مطابق با نتايج، بيشترين درصد حضور گونه‌هاي زادآوري در ارتباط با نوع گونه درختي غالب در عرصه هر توده جنگلي بوده و در ميان گونه‌هاي زادآوري، فانروفيت‌ها فراوان‌ترين شكل زيستي بوده‌اند. بررسي شاخص‌هاي تنوع زيستي در هر دو لايه علفي و زادآوري حاكي از اثرات منفي تخريب جنگل و همچنين نقش مثبت جنگل طبيعي در عرصه مورد مطالعه است. به عنوان نتيجه كلي، پژوهش حاضر بيانگر نقش حفاظتي توده‌هاي جنگلي آميخته پهن‌برگ معتدله براي غنا و تنوع گونه‌هاي گياهي آشكوب علفي و زادآوري و نگهداري پايدار جوامع زير آشكوب مي‌باشد.

The purpose of this study was to investigate the composition and biodiversity of herbaceous cover and regeneration in natural forest (dominated by hornbeam-iron tree), plantations (pure and mixed alder and maple) and degraded forest areas (without tree cover) in the Kelarabad of Chalus. A total of 16 large sample plots (20 × 20 m2) to record the vegetative characteristics of the trees and 144 small sample plots (1 × 1 m2) to record the number of regenerated woody species, type and percentage of herbaceous species. The variety of indices were used to compare biodiversity. The highest percentage of herbaceous species belonged to the Brachypodim pinnatum L., while in the degraded area the percentage of Rubus caesius L. was dominant. Among the understory herbaceous plants, hemicryptophytes and cryptophytes were the most abundant biological form. Also, according to the results, the highest percentage of regeneration species was related to the dominant tree species in each forest stands, and among regeneration species, Phanerophytes were the most abundant biological form. Investigation of biodiversity indices in both herbaceous and regeneration layers indicates the negative effects of forest degradation as well as the positive role of natural forest in the study area. As a general conclusion, the present study demonstrates the protective role of temperate broadleaf mixed forest stands for the richness and diversity of herbaceous plant species and the sustainable regeneration and conservation of understory communities.