تأثير همه‌گيري كوويد-19 بر ويژگي‌هاي كالبدي-رفتاري فضاهاي عمومي مطالعه موردي: شهر مشهد

مقررات و قوانين وضع‌شده و ممنوعيت‌هاي ارتباطي در راستاي ممانعت از گسترش بيماري Covid19، سبب تغيير رفتار افراد در فضاهاي عمومي گرديده و حفظ فواصل اجتماعي و عدم حضور مردم در فضاهاي عمومي، موجب كاهش كيفيت اين فضاها و از بين رفتن تعاملات اجتماعي شده است. فضاهايي كه زنده‌بودن آن‌ها عاملي مهم در جهت تاب‌آوري شهرها در مقابل بحران همه‌گيري بيماري مي‌باشد. پژوهش كاربردي حاضر كه رويكردي كمكيفي دارد، باهدف شناسايي و ارزيابي عوامل متأثر از ويروس كوويد19- و تأثير آن‌ها بر فضاهاي عمومي به‌منظور ارتقاء كيفيت زندگي در اين فضاها و با تأكيد بر تاب‌آوري شهري تنظيم و نوشته‌شده است. در همين راستا، متخصصين دو حوزه بهداشت سلامت و معماريشهرسازي، بر اساس پرسشنامه، تغييرات كالبدي و رفتاري افراد در فضاهاي عمومي را بررسي نمودند. درمجموع 41 عامل مؤثر حاصل شد كه به روش آمار توصيفي و تحليلي مورد ارزيابي قرار گرفت. آمار توصيفي شامل آماره‌هاي فراواني، ميانگين، انحراف معيار، ضرايب چولگي و كشيدگي بوده و در آمار استنباطي، از تكنيك تحليل عاملي اكتشافي بهره برده شد. همچنين براي محاسبه درصد مربوط به فراواني پاسخ‌ها، از شاخص RII استفاده گرديد. عوامل مذكور، در 17 رده تحت عنوان دو شاخص كالبدي و رفتاري قرار گرفتند. نتايج ارزيابي‌ها نشان مي‌دهد كليه عناصر و ويژگي‌هاي فيزيكي و عوامل مرتبط با آن‌ها يعني مقياس، دسترسي، علائم هشداردهنده و مبلمان، تراكم، فضاي سبز، آلودگي، تردد، حمل‌ونقل، امنيت و فاصله؛ در بخش كالبدي و عوامل مربوط به فعاليت‌هاي اجتماعي و انفرادي و واكنش‌هاي حسي، وضع قوانين و مقررات، نظم، فعاليت‌هاي حمايتي، نظارت و فعاليت‌هاي مبتني بر بهداشت و سلامت، در بخش رفتاري قرار مي‌گيرند. در بخش كالبدي، افزايش فضاهاي سبز، كاهش تردد و كاهش تراكم ساختماني و در بخش رفتاري، نظارت بر فعاليت‌هاي رسمي، كاهش تراكم جمعيتي و ايجاد صف‌هاي منظم بر اساس شاخص RII، به‌عنوان مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار بر فضاهاي عمومي به‌منظور تاب‌آوري شهر معرفي مي‌شوند.