ارائه بهترين الگوي درون يابي در توزيع مكاني ذرات معلق كوچكتر از 2/5 ميكرون شهر مشهد

زمينه و هدف: آلودگي هوا از مهم ترين مشكلات زيست محيطي در قرن اخير است كه سلامت انسانها را تهديد مي نمايد و ذرات معلق از مرگبارترين انواع آلودگي هوا محسوب مي شوند. لذا مطالعه حاضر با هدف انتخاب بهترين الگوريتم درون‌يابي در توزيع مكاني ذرات معلق PM2.5 شهر مشهد در سال 1395 توسط مدل هاي مختلف فضايي انجام شد.مواد و روش‌ها: غلظت ذرات معلق PM2.5 از تعداد 21 ايستگاه فعال سنجش كيفيت هوا در نقاط مختلف شهر مشهد جمع‌آوري و مدل‌هاي درون‌يابي كريجينگ معمولي،كريجينگ جهاني و تابع فاصله معكوس وزن دار به‌منظور بررسي فضايي وضعيت آلودگي هواي كلان‌شهر مشهد مورد ارزيابي قرار گرفتند. براي مقايسه مدل ها و انتخاب بهترين مدل از ريشه ميانگين مربعات خطا(RMSE ) و براي انتخاب بهينه‌ترين شرايط اجراي دو مدل كريجينگ معمولي و كريجينگ جهاني از ريشه ميانگين خطاي استاندارد(Standardized RMSE)استفاده گرديد.يافته‌ها: بر اساس نتايج، بيشترين ميانگين فصلي آلاينده PM2.5 در سال 1395 مربوط به فصل پاييز (40/84 ميكروگرم بر متر مكعب) و كمترين آن مربوط به فصل بهار (27/78 ميكروگرم بر مترمكعب) بود. همچنين منطقه شرق تا شمال شهر مشهد در وضعيت نامناسب‌تري از نظر غلظت آلاينده نسبت به نواحي غربي اين شهر قرار داشت. مقايسه مدل‌ها با استفاده از شاخص ريشه ميانگين مربعات خطا نيز نشان داد كه مدل كريجينگ معمولي به‌علت دارا بودن كمترين ميزان RMSE براي ميانگين فصلي و ساليانه غلظت ذرات معلق PM2.5 داراي ميزان خطاي كمتر در مقادير پيش‌بيني نسبت به اندازه‌گيري است، لذا داراي شرايط بهتر در ميان‌يابي است.نتيجه‌گيري: اين پژوهش در نهايت منجر به توليد نقشه هايي از وضعيت آلاينده PM2.5 بر روي كل شهر مشهد شد كه به‌منظور شناخت مناطق پرريسك در شهر و بكارگيري اقدامات مفيد به‌منظور كاهش آلودگي هوا در آن مناطق بسيار سودمند مي باشد.