تحليل آسيب شناسانه رفتار زيست محيطي شهروندان اردبيل با تأكيد بر زباله‌پراكني در دوران پاندومي كوويد 19

زمينه و هدف: با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ روزﺑﻪ‌روز در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ، ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ رﻓﺘﺎر زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در اين ميان زباله پراكني و تجمع زباله در طبيعت و محيط، به‌عنوان يك مسأله زيست‌محيطي و انساني كاملاً شناخته شده است كه علاوه بر مسائل زيبايي شناختي محيط، تهديدي براي بهداشت و سلامتي روحي، رواني و جسمي شهروندان است. علي‌رغم تأثيرات مثبت شيوع ويروس كوويد19 در محيط زيست، تأثيرات منفي نيز بر محيط زيست داشته است. پژوهش حاضر با هدف تحليل آسيب شناسانه رفتار زيست‌محيطي شهروندان در منطقه 3 شهر اردبيل با تأكيد بر زباله پراكني در دوران پاندومي كوويد19 و با در نظر گرفتن 4 معيار (فقدان امكانات، محيط كثيف، گمنامي و عادت به زباله پراكني) صورت گرفت.مواد و روش ها: در اين مطالعه توصيفي تحليلي و پيمايشي، جهت سنجش رفتارهاي زيست‌محيطي شهروندان محلات مورد مطالعه، شاخص‌هاي مرتبط زباله پراكني با استفاده از روش آنتروپي وزن دهي و محلات هدف با بهره‌گيري از روش‌هاي تصميم‌گيري رتبه‌بندي و براي دست يابي به اولويت بندي نهايي از روش ادغامي كپ‌لند استفاده شد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم‌افزار آماري25  SPSS، و اكسل جهت برآورد ميانگين پاسخ هاي پرسشنامه انجام شد.يافته ها: بر اساس يافته هاي حاصل از روش هاي مختلف تصميم‌گيري، محله ملايوسف و ملاباشي با كمترين امتياز در نامطلوب ترين وضعيت و رتبه نخست به لحاظ زباله پراكني قرار داشتند و محله رضوان با كسب بيشترين امتياز در رتبه آخر و داراي بهترين وضعيت بود.نتيجه گيري: از آنجايي كه بسياري از شهروندان فقدان يا ضعف خدمات مربوط به دفع زباله را يكي از دلائل مهم رفتار زباله پراكني دانسته اند، از اين رو فراهم نمودن زيرساخت هاي بهداشتي مراقبتي و آموزشي در سطح شهر بسيار حائز اهميت مي باشد تا بتوان افراد جامعه را به رفتارهاي زيست محيطي مسئولانه تشويق نمود.