بررسي تأثير خودواكاوي روند دمايي در مديريت مخاطرۀ خشكسالي (مطالعۀ موردي: استان چهارمحال و بختياري)

در اين پژوهش، تأثير 26 الگوي پيوند از دور با ميانگين دماي ماهانه به‌صورت فصلي و سالانه براي سال‌هاي 1397 تا 1399 و ارتباط آن با مخاطرۀ خشكسالي در استان چهارمحال و بختياري بررسي شد. براي اين كار از انواع الگوي پيوند از دور و چهار ايستگاه سينوپتيك بروجن، شهركرد، لردگان و كوهرنگ به‌همراه شاخص خشكسالي SPEI در استان چهارمحال و بختياري خودواكاوي شد. داده‌ها با روش‌هاي آماري مختلف از جمله آمار توصيفي، همبستگي و آزمون منكندال بررسي شدند. شديدترين خشكسالي‌ها مربوط به ناحيۀ چهار (كوهرنگ) است. در بين الگوهاي پيوند از دور، الگوي استخر گرم نيمكرۀ غربي بيشترين تأثير را بر رخداد خشكسالي ناحيه‌هاي جنوب غرب استان دارد. ارتباط اين شاخص با خشكسالي در ناحيۀ مذكور مثبت است. ارتباط خشكسالي در ناحيۀ بروجن در بيشتر الگوهاي پيوند از دور از جمله شاخص اقيانوس اطلس و الگوي نوسان‌هاي دهه‌اي اقيانوس آرام و اقيانوس اطلس شمالي در فصل پاييز معني‌دار است. خشكسالي نيمۀ جنوبي (لردگان) در فصل گرم سال (بهار و تابستان) ارتباط معني‌داري با الگوي حاره‌اي اطلس جنوبي، شاخص حاره‌اي اقيانوس اطلس شمالي و اطلس شرقي نشان مي‌دهد. خشكسالي‌هاي شمال غرب (شهركرد) ارتباط معني‌داري با شاخص چندمتغيرۀ انسو و اطلس شمالي و آرام شرقي نشان مي‌دهند. بررسي شاخص SPEI ايستگاه‌هاي لردگان و قسمت‌هاي مركزي فارسان نشان داد كه رخدادهاي خشكسالي در مناطق مركزي و شرق استان چهارمحال و بختياري از فراواني و شدت بيشتري با الگوهاي حاره‌اي نيمكره‌اي شمالي و انسو برخوردار است. براساس شاخص خشكسالي، 7 درصد از مساحت استان چهارمحال و بختياري در محدودۀ طبيعي است و 23 درصد آن دچار خشكسالي خفيف، 25 درصد دچار خشكسالي متوسط، 30 درصد دچار خشكسالي شديد و 15 درصد دچار خشكسالي بسيار شديد است.