الگوي ساختاري عملكرد خانواده، سرمايه روان‌شناختي ، نيازهاي روان‌شناختي با نشاط ذهني: نقش ميانجي مسئوليت‌پذيري نوجوانان در دوران بلوغ

زمينه: رفتار مسئولانه از شاخص هاي انسان سالم است كه تقويت و رشد آن جز با شناسايي عوامل مؤثر بر رفتار مسئولانه امكان پذير نخواهد بود. به همين منظور، پژوهش حاضر درصدد پاسخ به اين سؤال است كه آيا عملكرد خانواده، سرمايه روانشناختي و ارضاء نيازهاي روانشناختي نوجوانان تأثيري بر ميزان مسئوليت پذيري و نشاط ذهني آنان دارد يا خير؟ هدف: پژوهش حاضر با هدف عملكرد خانواده، سرمايه روانشناختي نيازهاي روانشناختي با نشاط ذهني: نقش ميانجي مسئوليت پذيري نوجوانان در دوران بلوغ انجام شد. روش: پژوهش حاضر توصيفي و از نوع همبستگي و معادلات ساختاري بود. جامعه آماري اين پژوهش، را كليۀ نوجوانان 14 تا 18 ساله شهر تهران در سال 1399 تشكيل دادند. نمونه پژوهش 400 نفر از نوجوان مناطق 1 و 2 شهر تهران بود كه به روش نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي انتخاب شدند. داده هاي پژوهش با استفاده از پرسشنامه هاي خودگزارشي عملكرد خانواده كيم و كيم (2007) نيازهاي روانشناختي لاگوارديا و همكاران (2002)، سرمايه روانشناختي مك گي (2011)، مسئوليت پذيري سروش (1391) و نشاط ذهني كي يز و همكاران (2003) گردآوري شد. داده هاي با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون و الگويابي معادلات ساختاري تجزيه و تحليل شدند. يافته ها: يافته ها نشان داد، عملكرد خانواده، نيازهاي روانشناختي و سرمايه روانشناختي اثر مثبت مستقيم و غيرمستقيم بر مسئوليت پذيري و نشاط ذهني دانش آموزان دارند. نتايج مدل سازي معادلات ساختاري نشان داد كه 39 درصد از واريانس مسئوليت پذيري و 48 درصد از واريانس نشاط ذهني توسط عملكرد خانواده، نيازهاي روانشناختي و سرمايه روانشناختي و مسئوليت پذيري تبيين مي شود. نتيجه‌گيري: شناخت عوامل مؤثر بر مسئوليت پذيري و نشاط ذهني دانش آموزان امكـان پيش بيني و برنامه ريزي جهت كمك به تأمين بهداشت رواني آنان را فراهم مي كند و مي‌توان با ايجاد بستر سازي مناسب در مدارس جهت افزايش نشاط اجتماعي، هيجاني و روانشناختي گام برداشت.