انطباق‌پذيري آيين‌نامه انضباطي نيروهاي مسلح با آيات قرآن كريم و روايات اسلامي

زمينه و هدف: تنبيه در نظام اسلامي داراي اهداف، اصول و روش‌هاي ويژه‌اي است كه در متون اسلامي تبيين شده است. هدف از اين تحقيق، بررسي فصل سيزدهم از آيين‌نامه انضباطي نيروهاي مسلح و تعيين ميزان انطباق‌پذيري آن با آيه‌هاي قرآن و روايات اسلامي و يافتن خلل‌هاي احتمالي است، تا اولاً بستري براي تبيين ضرورت اجراي تنبيه به روش اسلامي و گفتمان‌سازي درمورد آن فراهم گردد، و ثانياً باتوجه‌به آشكارشدن خلأها و موارد مغفول‌مانده، گامي درجهت اصلاح و تكميل آيين‌نامه انضباطي برداشته شود.روش: تحقيق حاضر را با رويكرد كيفي و به روش داده‌بنياد انجام داديم. به‌منظور استخراج گزاره‌هاي موردنظر از روش تحليل محتواي كيفي استفاده كرديم. براي مطالعه ادبيات تحقيق از نرم‌افزارهاي قرآني و كتاب‌هاي تفسيري شيعه و اهل سنت استفاده كرديم. براي سازماندهي گزاره‌ها از نرم‌افزار سيتاوي و مكس‌كيودي‌اي بهره گرفتيم. در فرايند توليد نظريه داده‌بنياد سه نوع كُد‌گذاري باز، محوري و انتخابي انجام داديم و الگوي نهايي تحقيق ترسيم نموديم.يافته‌ها: مطالعه تطبيقي آيين‌نامه انضباطي با آموزه‌هاي اسلامي نشان داد كه در موارد بسياري قابليت تطبيق وجود دارد، اما درعين‌حال مواردي در آيين‌نامه مغفول مانده است كه عبارتند از: لزوم تنبيه بجا، به‌موقع و به‌اندازه؛ لزوم پرهيز از تنبيه بيش ازظرفيت؛ لزوم تنبيه همراه با رفق و نرمي؛  پرهيز از تنبيه خشونت‌آميز؛ لزوم تنبيه به‌صورت مرحله‌اي و آغاز از مراتب خفيف و ضعيف و پرهيز از تكرار زودهنگام تنبيه.نتيجه‌گيري: براي پيشگيري از آسيب‌هاي احتمالي لازم است موارد مغفول‌مانده در حوزه‌هاي آداب و اصول تنبيه در آيين‌نامه انضباطي لحاظ شوند و به تمامي فرماندهان و مديران در رده‌هاي مختلف ابلاغ شوند.