ارزيابي ريسك سلامت انسان در مواجهه با نيترات ناشي از مصرف سبزيجات عرضه شده در سطح شهر كرمانشاه

زمينه و هدف: مصرف بيش از حد كود هاي نيتروژني سبب توليد سبزيجات با غلظت بالاي نيترات مي گردد. بالا بودن غلظت نيترات در محصولات توليدي باعث انواع بيماري ها به‌خصوص توليد ماده سرطان‌زاي نيتروز آمين در بزرگسالان مي‌گردد. به‌دليل افزايش بيماري هاي سرطاني و غيرسرطاني ناشي از مصرف مواد غذايي حاوي نيترات بالا، ارزيابي دقيق و جامعي از وضعيت تجمع نيترات در سبزي ها مورد نياز است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارزيابي ريسك سلامتي ناشي از نيترات در تعدادي از سبزيجات و صيفي جات پرمصرف شهر كرمانشاه انجام شد.مواد و روش ها: در اين مطالعه تعداد ۱۲۰ نمونه 5 كيلوگرمي از سبزيجات در ماه‌هاي مختلف فصل هاي تابستان و زمستان از ميدان اصلي تره‌بار شهر نمونه برداري و به آزمايشگاه ارسال گرديد. نمونه ها شامل گوجه فرنگي، خيار، سيب زميني، پياز (زرد سفيد قرمز)، كاهو، كرفس، شاهي و اسفناج يا برگ چغندر بودند. پس از آماده سازي و عصاره گيري از نمونه ها، غلظت نيترات با استفاده از دستگاه اسپكتروفتومتر در طول موج 410 نانومتر تعيين شد.يافته ها: غلظت نيترات در تمامي سبزيجات نمونه برداري شده در فصل زمستان كمتر از حد استاندارد سازمان جهاني بهداشت و استاندارد ملي ايران بود، اما در فصل تابستان غلظت نيترات در كرفس، شاهي و برگ چغندر بيشتر از حد استاندارد هاي بيان شده بود. در تمام سبزيجات و در هر دو فصل مقادير شاخص نسبت خطر (HQ) به‌دست آمده كمتر از ۱ بود. در فصل تابستان بيشترين مقادير HQ به ترتيب در شاهي (0/425)، برگ چغندر (0/363) و كرفس (0/135) مشاهده شد. در فصل زمستان نيز بيشترين مقدار HQ در شاهي (0/190) مشاهده شد.نتيجه گيري: با توجه به شاخص خطر پذيري كمتر از ۱ در تمام سبزيجات، احتمال مواجهه با بيماري هاي غيرسرطاني ناشي از نيترات از مسير خوردن سبزيجات در اين مطالعه به‌طور جدي وجود ندارد، اما پايش غلظت نيترات در محصولات مصرفي در فواصل زماني مختلف ضروري است.