الگوهاي سياست‌گذاري منطقه‌اي علم، فناوري و نوآوري در سطح آموزش عالي؛ سناريوپردازي به روش نقشه شناختي

Regional Policy models for implementing STI in higher education system; Fuzzy Cognitive Map based Scenario method

نظر به روندهاي جهاني آموزش عالي و ارتقاي پاسخگويي اجتماعي و اقتصادي دانشگاه‌ها به جامعه پيراموني، پياده‌سازي ساختار مديريت منطقه‌اي يكي از تصميم‌هاي كلان آموزش عالي كشور بوده است. اين تصميم نيازمند واكاوي بيشتري بر اساس رفتار بازيگران كليدي آموزش عالي است كه پيامدهاي خواسته و ناخواسته آن در رويكرد آينده‌پژوهي شناخته مي‌گردد. در اين تحقيق با استفاده از سناريوپردازي مبتني بر نقشه شناختي فازي، رفتارهاي وزارتخانه در پياده‌سازي نظام حكمراني منطقه‌اي (بند اول سند آمايش آموزش عالي مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي) بررسي شده و با كشف رابطه علّي ميان 13 پيشران، سه سناريو آمايش سلسله‌مراتبي، آمايش ارگانيك و آمايش نظارت‌گرايانه (تركيبي متعادل)، براي 5 تا 10 سال آينده محتمل تعيين شدند. در اين تحقيق علاوه بر مطالعات كتابخانه‌اي، از گروه متمركز، پرسشنامه و مصاحبه عميق نيز براي نمره‌گذاري ميزان اهميت و همچنين اعتباردهي به نقشه شناختي فازي بهره‌ گرفته شده است. محاسبات نرم‌افزار Mental Modeler نشان داد كه الگوي موجود در سناريوي سوم مطلوبيت بيشتري براي پياده‌سازي نظام حكمراني منطقه‌اي آموزش عالي را داراست.

In view of the global trends in higher education and the promotion of social and economic accountability of universities, the implementation of regional management structure has been one of the major decisions of higher education in the country. This decision requires further analysis based on the behavior of key actors in higher education, whose desired and unintended consequences in the future research approach are known. In this research, using fuzzy cognitive map based scenario planning, the behaviors of the ministry in implementing the regional governance system are investigated and three scenarios are arranged: Hierarchical, Organic and Balanced next 5 to 10 years. In this research, in addition to library studies, focus groups, questionnaire and in-depth interviews have been used to score the importance as well as validate the fuzzy cognitive map. Mental Modeler software calculations showed that the policy model in the third scenario is more desirable for implementing the regional governance of higher education system.