مقايسه اثر عصاره گياه پنج‌انگشت و مريم‌گلي در برخي از فاكتورهاي استئوژنيك در زنان يائسه يك مطالعه كارآزمايي باليني سه‌سوكور

The Effect of Vitex and Salvia Officinalis Extract on Some Osteogenic Factors in Postmenopausal Women: A triple-blind randomized clinical trial

مقدمه: از دست رفتن سريع استخوان بعد از يائسگي تا حدودي به‌علت تشكيل راديكال‌هاي آزاد است و تركيبات فنلي برخي گياهان باعث از بين رفتن اين راديكال‌هاي آزاد شده و به احتمال زياد تخريب استخوان را سركوب مي‌كند. مطالعه حاضر با هدف مقايسه اثر عصاره گياه پنج‌انگشت و مريم‌گلي در برخي فاكتورهاي استئوژنيك در زنان يائسه انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي سه‌سوكور در سال 1394 بر روي 99 نفر از زنان يائسه مراجعه‌كننده به مركز سنجش تراكم استخوان انجام شد. افراد به‌طور تصادفي به سه گروه دريافت عصاره گياه پنج‌انگشت، قرص مريم‌گلي و پلاسبو تقسيم شدند و مداخله به‌مدت 3 ماه انجام شد. آزمايشات مربوط به فاكتورهاي استئوژنيك (آلكالين فسفاتاز، استئوكلسين، تلوپپتيد- c (CTx)، قبل و بعد از مداخله انجام شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 16) و آزمون‌هاي كاي اسكوئر، تحليل واريانس، تي جفتي و تعقيبي LSD انجام شد. ميزان p كمتر از 0/05 معنادار در نظر گرفته شد. يافته‌ها: ميانگين آلكالين فسفاتاز، استئوكلسين و تلوپپتيد-c بعد از مداخله در مقايسه با قبل از مداخله در گروه مريم‌گلي و پنج‌انگشت كاهش داشت (0/001>p). بر اساس نتايج آزمون تعقيبي LSD، تفاوت ميانگين نمره آلكالين فسفاتاز (0/05>p)، استئوكلسين و تلوپپتيد-c بين گروه پنج‌انگشت و مريم‌گلي با گروه كنترل بعد از مداخله تفاوت آماري معنا‌داري داشت (0/05>p)، ولي تفاوت ميانگين نمره تلوپپتيد-c بين گروه پنج‌انگشت و مريم‌گلي بعد از مداخله از لحاظ آماري معنادار نبود (0/118=p). نتيجه‌گيري: عصاره گياه پنج‌انگشت و مريم‌گلي پس از مداخله در كاهش برخي فاكتورهاي استئوژنيك نظير آلكالين فسفاتاز، استئوكلسين و تلوپپتيد-c مؤثر بود.

Introduction: Rapid bone loss after menopause is partly due to the formation of free radicals; the phenolic compounds of some plants eliminate these free radicals and most likely suppress bone destruction. This study was performed with aim to compare the effect of vitex and salvia officinalis extract on some osteogenic factors in postmenopausal women. Methods: This triple-blind randomized clinical trial study was performed in 2015 on 99 postmenopausal women referred to the bone mass density center. The subjects were randomly divided into three groups of Vitex tablet, Salvia Officinalis extract and placebo; the intervention was performed for 3 months. Tests for osteogenic factors (alkaline phosphatase, osteocalcin, telopeptide-c (CTx)) were performed before and after the intervention. Chi-square, analysis of variance, paired t-test and LSD post hoc tests were used. P<0.05 was considered statistically significant. Results: Mean alkaline phosphatase, osteocalcin and telopeptide-c decreased after the intervention compared to before the intervention in the vitex and salvia officinalis groups (p<0.001). Based on the results of LSD post hoc test, the difference between the mean scores of alkaline phosphatase (p <0.05), osteocalcin and telopeptide-c was significantly different between the vitex and salvia officinalis groups with the control group after the intervention (p <0.05), but the difference of mean score of telopeptide-c was not statistically significant between the vitex and salvia officinalis groups after the intervention (p = 0.118). Conclusion: Vitex and Salvia Officinalis extract after the intervention were effective in reducing some estrogenic factors such as alkaline phosphatase, osteocalcin and telopeptide c after the intervention.