بررسي مقايسه‌اي معيارشناسي خردمندي در روايات اهل‌بيت عليهم‌السلام با دستاوردهاي روان‌شناختي

هدف از پژوهش حاضر، بررسي معيارهاي خردمندي در روايات اهل‌بيت عليهم السلام و روش تحقيق ازنوع كيفي با رويكرد تحليل محتواي عرفي است. جامعۀ آماري پژوهش، همۀ روايات كتب اربعه و مصادر بحار الانوار را شامل مي شود. براي نمونه گيري، از روش هدفمند و براي تحليل داده‌ها از توصيف، مقايسه، مقوله‌بندي و مفهوم‌سازي استفاده كرده ايم. يافته‌ها نشان مي دهند مؤلفه‌هاي خردمندي ازديدگاه اهل‌بيت عليهم السلام مجموعه‌اي از ويژگي‌هاي درون فردي (هفت كد نظري و 47 كد اساسي)، بين فردي (شش كد نظري و 35 كد اساسي)، در ارتباط با دنيا و آخرت (دو كد نظري و چهار كد اساسي) و در ارتباط با معبود (چهار كد نظري و هفده كد اساسي) بودند. كثرت كدهاي نظري درون فردي و بين فردي، بيانگر اهميت اخلاق و ارتباطات انساني ازنظر اهل‌بيت عليهم السلام است. علاوه بر منابع يادشده، سي مقاله و كتاب تخصصي مرتبط با مبحث خرد درحوزۀ روان‌شناسي (تأليف شده از سال 1990 تا سال 2020) بررسي و كدگذاري باز، محوري و انتخابي شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي دهد مؤلفه‌هاي خردمندي ازديدگاه روان شناسان، مجموعه‌اي از ويژگي‌هاي درون فردي (سه كد نظري و نُه كد اساسي)، بين فردي (چهار كد نظري و 35 كد اساسي) و در ارتباط با اجتماع (سه كد نظري و چهار كد اساسي) بوده است. درنهايت، اين دو ديدگاه را با هم مقايسه كرده و نتيجه گرفته ايم بين معيارهاي خردمندي در دو ديدگاه، رابطۀ عموم ‏و خصوص من وجه وجود دارد و اين دو معيار، داراي نقاط اشتراك و افتراق هستند. در هردوي آن ها ارزش ها درنظر گرفته شده است؛ هرچند آن ها در مبدأ و مبناي ارزش ها و مصداق هايشان تفاوت‌هايي دارند.