ارائه الگوي بازآفريني بافت تاريخي شهر گرگان با رويكرد توسعۀ گردشگري

شهر گرگان با دارا بودن بيش از 150 هكتار بافت تاريخي از مراكز مهم تاريخي كشور به شمار مي رود. اين شهر، عليرغم ويژگي هاي مثبت از برخي مشكلات كالبدي، زيست محيطي و زيرساختي از جمله: ناهمخواني كالبد و فعاليت ها، وجود عناصر ناهمخوان شهري، كمي سرانه برخي از كاربري ها، عدم امكان نفوذپذيري، كاربري هاي ناسازگار، وجود فضاهاي رها شده، نابساماني در نظام كاربري زمين، خروج تدريجي سرمايه و فعاليت و خروج گروه هاي با توان مالي بالا از بافت رنج مي برد. در اين پژوهش با هدف بهسازي و نوسازي بافت تاريخي چندين راهبرد پيشنهادي مدلسازي و سپس اولويت هاي بهينه براي رسيدن به چشم انداز توسعۀ بافت (ارتقاي كيفيت زندگي، بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي ساكنان و حفظ و احياي منابع با تكيه بر مشاركت مردمي) معرفي مي گردد. پژوهش مورد نظر كاربردي بوده و در تحليل آن، از تركيب روش هاي اسنادي و پيمايشي با به كارگيري مدل هاي كمي و كيفي (ANPSWOT) استفاده گرديد. جامعۀ آماري مورد مطالعه شامل 50 نفر از خبرگان (كارشناسان دستگاههاي اجرايي و اساتيد دانشگاهي) بودند كه با استفاده از روش نمونه گيري غيرتصادفي هدفمند انتخاب شدند. پس از بررسي اسناد بالادستي از بافت شهر گرگان، 11 نقطۀ قوت، 12 نقطۀ ضعف،10 نقطۀ فرصت و 11 نقطۀ تهديد استخراج گرديد. در ادامه، با تنظيم عوامل راهبردي داخلي و خارجي، پرسش نامۀ مقايسات زوجي تهيه و در اختيار خبرگان قرار گرفت. در نهايت بر اساس شاخص‌هاي به‌دست آمده، ماتريس راهبرديSWOT  تشكيل و با به كارگيري مدل ANP در نرم افزار Super Decision راهبردها ارزيابي و اولويت‌بندي شدند. نتايج حاصل از مدلسازي نشان داد كه از بين راهبرد پيشنهادي، راهبردهاي so3، wt2، so2، wo1 اولويت هاي راهبردي بهينه شناسايي شده و راهكارهايي از جمله: احياء گذر تاريخي محله سبزه مشهد به پارك شهر، حمايت از جاذبه‌هاي تاريخي با هدف رويكرد تجديد حيات، ساماندهي شبكه حمل‌ونقل عمومي، احداث مسير پياده روي نعلبندان، سرچشمه و سبزه مشهد، بهره‌گيري از اراضي ناكارآمد، ايجاد رديف بودجه‌اي مستقل در قوانين سنواتي، اعطاي تسهيلات بانكي ارزان قيمت در جهت بهبود وضعيت پيشنهاد مي‌گردد. در نتيجه، در بازآفريني بافت تاريخي شهر گرگان متوليان امر بر راهبردهاي محافظه كارانه متمركز گردند.