بررسي تغييرات خود همبستگي فضايي درون دهه‌اي پرفشار جنب حاره بر روي ايران طي سال‌هاي 1979 تا 2018

هدف از اين پژوهش بررسي تغييرات خود همبستگي فضايي پرفشار جنب حاره بر روي ايران مي باشد. ابتدا داده هاي روزانه ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 500 هكتوپاسكال طي سال هاي 1979 تا 2018 از پايگاه داده (ECMWF) با تفكيك 0.25 در 0.25 درجه استخراج گرديد. سپس به چهار دوره ده ساله تقسيم شد. براي بررسي تغييرات خودهمبستگي فضايي از شاخص هاي موران جهاني، موران محلي و گتيس – ارد جي و بيضي استاندارد جهت نمايش انحراف پراكندگي نقاط استفاده گرديد. نتايج نشان داد براساس شاخص موران جهاني تغييرات پرفشار جنب حاره بر روي ايران حالت خوشه اي بالايي دارد. اين شاخص مشخص كرد كه در تمامي دوره ها بر روي نوار شمالي، شمال غربي و شمال شرقي لكه سرد وجود داشته و لكه هاي داغ بر روي غرب، جنوب غربي و نواحي از جنوب و مركز كشور وجود دارد. در دوره دوم و سوم توزيع الگوي بيضي استاندارد حالت دايره اي داشته، اما در دوره اول حالت كشده و اين حالت در دوره چهارم به حداكثر خود رسيده و حالت شمال غربي – جنوب شرقي پيدا كرده است كه بيانگر گسترش بيشتر پرفشار جنب حاره بر روي نواحي غربي و روند افزايشي رو به شمال و عدم گسترش اين سامانه بر روي نواحي شرقي ايران مي باشد. تغييرات لكه هاي سرد بر روي ايران روند افزايشي داشته، به خصوص در دوره چهارم در نواحي شرقي كشور به اوج خود رسيده كه حاكي از تغيير وضيعت مكاني لكه هاي داغ بر روي ايران و گسترش آن به نواحي غرب و شمال در مقايسه با ساير دوره مي باشد.