مروري بر روش‌هاي آناليز دستگاهي جهت تعيين مقدار متابوليت فعال كلوپيدوگرل در محيط‌هاي بيولوژيك

A Review of Analytical Methods for the Measurments of Clopidogrel Active Metabolite in Biological Matrices

زمينه و هدف: با وجود مصرف گسترده پيش‌داروي كلوپيدوگرل در طيف وسيعي از بيماران، محققان دريافتند كه اين دارو با دوز معمول در سه تا چهل درصد افراد مصرف كننده، اثرات آنتي پلاكتي كافي نخواهد داشت لذا تعيين مقدار متابوليت فعال كلوپيدوگرل جهت ارزيابي اثرات اين دارو در هر فرد ضروري به‌نظر مي‌رسد. بحث : باتوجه به اهميت تعيين سطح پلاسمايي متابوليت فعال كلوپيدوگرل، در اين مقاله به بررسي و مقايسه تمامي روش‌هاي آناليز دستگاهي گزارش شده جهت تعيين مقدار متابوليت فعال كلوپيدوگرل با هدف ارزيابي صحيح فارماكوكينتيك اين دارو و در نهايت تجويز دوز مناسب در هر فرد پرداخته شد. با وجود گزارش‌هاي متعددي از روش آناليز كلوپيدوگرل، فقط سيزده مطالعه جهت آناليز ميزان متابوليت فعال كلوپيدوگرل در ماتريس بيولوژيك منتشر شده است. بدليل مقادير بسيار كم اين متابوليت‌ها متعاقب تجويز دوز معمول كلوپيدوگرل عمدتا از روش دستگاهي LC و يا موارد پيشرفته‌تر جهت آناليز آن استفاده شده‌است. همچنين با توجه به غلظت بسيار كم متابوليت فعال كلوپيدوگرل و نيمه عمر كوتاه آن‌ در بدن، در صورتي كه دستيابي به پروفايل كامل سطح پلاسمايي متابوليت دارو در برابر زمان مد نظر محقق باشد، روش بكار گرفته شده بايد قابليت اندازه‌گيري مقادير در حد پيكو گرم بر ميلي‌ليتر را داشته باشد ولي در غير اين صورت دستيابي به مقدار پايين پارامتر LLOQ ضروري نمي‌باشد. نتيجه گيري: طبق جمع‌بندي كامل روش‌آناليز‌هاي مورد بررسي در صورت دسترسي به سيستم‌هاي آناليز دستگاهي جديدتر نظير UHPLC، تفكيك و تعيين مقدار آناليت‌ها با دقت بسيار بيشتري صورت خواهد پذيرفت. همچنين بدليل اينكه استفاده از آشكارساز MS/MS، امكان اندازه‌گيري سطح پلاسمايي خود داروي كلوپيدوگرل را نيز مهيا مي‌كند، مي‌تواند داده‌هاي تكميلي فراواني را در اختيار محققين قرار دهد.

Introduction: Despite the widespread use of clopidogrel as a prodrug in a wide range of patients, the researchers found that the drug couldn't have sufficient antiplatelet effects at a usual dose in three to forty percent of patients. So on, measuring clopidogrel active metabolite concentration is seems necessary to evaluate the effects of this drug in each patient. Discusstion: Due to the importance of determining clopidogrel active metabolite plasma level, in this article, we reviewed and compared all the analysis methods for that which could affects on correct pharmacokinetic evaluation of clopidogrel and thus play an important role in prescribing the appropriate dose of that in each individual therapy. Despite numerous reports of the clopidogrel analysis method, only thirteen studies have been published to analyzing the concentration of clopidogrel active metabolite in a biological matrices. As a result of the very low concentration and short half-life of the clopidogrel active metabolite in the biological matrice, the method used for determining itʹs concentration profile should be able to measure values in picogram per millilitre scale. Discusstion: According to the complete summary of the analyzing methods, employing advanced device analysis systems such as UHPLC lead to much more accurate separation and quantification of analytes. Also, employing the MS / MS detector adding the possibility of measuring the clopidogrel plasma level in the same matrices.