واكاوي مفهوم عدالت بين نسلي در حقوق بين‌الملل محيط زيست

در طول تاريخ، «عدالت» را غايت دانش حقوق دانسته‌اند و از لحاظ ارزش‌شناسي، آن را جامع ارزش‌ها معرفي كرده‌اند. با اين همه، حيطه و موضوع عدالت، كمتر به بحث گذاشته شده است. به تعبير ديگر، عموماً عدالت را حاكم بر موضوعات و اشخاصي قرار مي‌دهند كه در اكنونِ جهان حضور دارند، اما آيا آيندگان از عدالت بهره‌اي ندارند؟ اين سؤالي است كه «عدالت بين‌نسلي» از آن پرده برمي‌دارد. پرسش از اين نوع عدالت در ساليان اخير ‌در پرتو پيشرفت فناوري و گسترده‌ترشدن دست بشر در طبيعت و به تَبَع، خطر نابودي زيست‌بوم طبيعي و انساني از اهميت ويژه‌اي برخوردار شده است. عدالت بين‌نسلي در تلاش است نسل كنوني را مكلف بدارد تا حق نسل‌هاي آينده را در منابع طبيعي و محيط‌زيست به رسميت بشناسد و براي جهانِ در حالِ نابوديِ فعلي، راه چاره‌اي بيابد. البته اين تلاش تا حدودي مأجور بوده و توانسته باب ادبيات ويژه‌اي را در حقوق بين‌الملل محيط‌زيست در نهادهاي سياسي و قضايي بين‌المللي بگشايد. با اين حال، هنوز نمي‌توان چنين عدالتي را جزو قواعد لازم‌الاجراي حقوق بين‌الملل موجود (معاهداتي يا عرفي) قلمداد كرد. عدالت بين‌نسلي در بهترين حالت، آموزه‌اي است براي سوق‌دادن «حقوق موجود» به سمت «حقوق مطلوب» و تفسير قواعد حقوق بين‌الملل به روش‌هاي منصفانه و مبتني بر «نيازهاي جامعه بين‌المللي در كل» كه بايد در راستاي حفظ «ميراث مشترك بشريت» حركت نمايد.