بررسي كارايي فني و ارزش اقتصادي برخي از صفات توليدي، توليد مثلي، ماندگاري و رشد گاوهاي هلشتاين در كشت و صنعت پارس استان اردبيل

به منظور مصرف بهينه نهاده ها، كارآمد سازي واحدهاي اقتصادي از اهميت فراواني برخوردار است. هدف پژوهش حاضر، بررسي كارايي فني و ارزش اقتصادي برخي از صفات توليدي، توليد مثلي، ماندگاري و رشدي گاوهاي هلشتاين كشت و صنعت پارس مي‌باشد. بدين منظور، اطلاعات مورد نياز شامل: نيروي انساني، اندازه جمعيت گاو مورد نگهداري، مصرف خوراك و مقادير توليد شير با روش مطالعه اسنادي، مشاهده و مصاحبه حضوري از واحد گاوداري پارس جمع آوري و ميزان كارآيي آنها بر اساس عملكرد توليدي و اقتصادي محاسبه شد. متغير‌هاي مورد استفاده در تحقيق شامل، اندازه گله بر حسب رأس، خوراك و كنسانتره بر حسب كيلو‌گرم، نيروي انساني بر حسب نفر مرد روز، بهداشت بر حسب دفعات در روز، توليد شير و توليد كود دامي بر حسب كيلوگرم و درآمدها برحسب ريال كه شامل درآمد حاصل از فروش شير، ارزش ريالي كود دامي توليد شده، درآمد حاصل از فروش حذف اختياري و اجباري دام‌ها، درآمد حاصل از فروش گاو‌هاي نر و تليسه در دام‌هاي شيري بود، مورد بررسي قرار گرفت. براي تجزيه و تحليل‌هاي مربوط به محاسبات كارايي از نرم افزار Deap 2.1 استفاده شد. تصميم بهينه بصورت عددي با يك روش تكرار پشت سرهم با استفاده از جعبه ابزار compecon در برنامه MATLAB محاسبه شد احتمال آبستني در اولين، دومين، سومين و دوره‌هاي شيردهي بالاتر بر اساس تحليل داده ها و با استفاده از رگرسيون لوجستيك و رويه GenMod نرم افزار SAS به دست آمد. نتايج نشان داد كه ميانگين كارايي فني با بازده ثابت نسبت به مقياس 0/83، ميانگين كارايي با بازده متغير نسبت به مقياس 0/86 و كارايي مقياس اين شركت 0/96 برآورد شد. مقدار كارايي فني در حالت كلي 0/83، كارايي تخصيصي 0/87 و كارايي اقتصادي 0/72 محاسبه شد. اين واحد در اسفند ماه از لحاظ انواع كارايي در بازه كارا بود بدين معني كه در طي اين ماه علاوه بر اينكه با مصرف حداقل نهاده ها مقدار مشخصي محصول توليد شده حداقل هزينه ها نيز در تركيب نهاده ها در نظر گرفته شده است، لذا واحد در اين ماه از لحاظ فني، تخصيصي، اقتصادي و مقياس كارا بوده و از بازدهي ثابت نسبت به مقياس برخوردار بوده است. همچنين بيشترين ارزش اقتصادي در شرايط نا‌بهينه در صفات ماندگاري، توليد مثلي، توليدي و رشد به ترتيب براي صفات نرخ بقاء بعد از شيرگيري، سن نخستين زايش، چربي شير و وزن بدن دام بالغ برابر 234297/30، 41835/16، 12/128664 و 45427/93 ريال برآورد شد و در شرايط بهينه بيشترين ارزش اقتصادي صفات ماندگاري، توليد مثلي، توليدي و رشد مربوط به مجموعه صفات طول عمر توليدي، فاصله زايش، توليد چربي شير و صفت افزايش وزن روزانه قبل از شيرگيري به ترتيب برابر 4594/88، 9084/67، 1582264/09 و 1464/87 ريال برآورد شد. دليل تفاوت ارزش هاي اقتصادي صفات در شرايط بهينه در مقايسه با شرايط نابهينه بدليل اعمال استراتژي جايگزيني بهينه دام است به طوري كه سياست دامدار در حذف و جايگزيني، سود گله را تحت تاثير قرار مي‌دهد.