اثرات اقليم و مراحل فنولوژيكي بر خصوصيات فيتوشيميايي سه گونه دارويي Artemisia در استان خوزستان

هدف از انجام اين تحقيق بررسي اثرات شرايط بوم دو منطقه مسجد سليمان و ايذه (استان خوزستان) و مراحل فنولوژيكي (دوره‌هاي رويشي، گلدهي و بذردهي) بر اسانس شاخساره‌هاي سه گونه از Artemisia (دشتي sieberi، كوهي aucheri و معمولي vulgaris) از تيره كاسني بود. بيشترين تركيب در اسانس سه گونه شامل آلفاپينن، كامفن، سابينن، ليمونن، آرتميزياكتون، بورنئول، كاريوفيلن، جرماكرندي و بتااودسمول بود. بيشترين ميزان اسانس (57/2 درصد) در درمنه كوهي در مسجد سليمان و در مرحله گلدهي و كمترين ميزان اسانس (61/1 درصد) در درمنه معمولي در ايذه و در مرحله بذردهي حاصل گرديد. بيشترين ميزان تركيبات معطر مانند آلفاپينن، سابينن و بورنئول (گروه مونوترپن‌هاي هيدروكربنه) و كاريوفيلن (سزكوئي ترپن هيدروكربنه) در اسانس سه گونه درمنه در پايان مرحله رشد رويشي به دست ‌آمد. با تغيير منطقه از سردسير (ايذه) به گرمسير (مسجد سليمان)، ميزان تركيبات معطر موجود در اسانس مانند آلفاپينن و ليمونن از گروه مونوترپن‌هاي هيدروكربنه كاهش، ولي تركيبات سزكوئي‌ترپن مانند كاريوفيلن افزايش يافت. نتايج نشان دهنده اثرگذاري معني‌دار منطقه و مرحله رشد بر كميت و كيفيت اسانس در سه گونه درمنه بود.