كليدواژه :
اختلال انعقادي , پروتئين , مارگزيدگي , زهر مار
چكيده فارسي :
گزش مارها ساليانه حدود 3 تا 4 ميليون نفر را تحت تأثير قرار مي دهد كه بيش از صد هزار نفر از آنها جان خود را از دست مي‌دهند. يكي از دلايل مرگ‌و‌مير و ايجاد عارضه به وسيله زهر مارها اختلال انعقادي ناشي از گزش آنها مي باشد. اختلال انعقادي ناشي از گزش، جنبه هاي باليني مختلفي (مانند پيش انعقادي، زمان انعقاد فيبرينوژن، فيبرينوليتيك، فعالكردن پلاكت، ضدانعقادي، ترومبوتيك، خونريزي دهنده) دارد كه تشخيص و درمان آن حائز اهميت است. عامل اصلي اختلالات انعقادي كه در اثر مارگزيدگي ايجاد مي‌شود، تركيبات موجود در زهر مارها است. اين تركيبات كه بيشتر آنها پروتئين‌هايي با خواص آنزيمي و پايداري زياد هستند به سرعت با فاكتورهاي خوني موجود در سيستم گردش خون جانداران واكنش مي‌دهند و عملكرد صحيح اين فاكتورها را دچار اختلال مي‌كنند. نكته مهم در مورد تركيبات زهر مار و به‌خصوص پروتئين‌هاي آن اين است كه زهر مارهاي مختلف داراي پروتئين‌هاي مختلفي هستند كه بسته به مقدارشان مي‌توانند نقش انعقادي يا ضد انعقادي داشته باشند. پروتئين‌هاي انعقادي به عنوان فعال كننده‌هاي فاكتور لخته شدن و آنزيم‌هاي شبيه ترومبين طبقه بندي مي‌شوند. پروتئين‌هاي ضد انعقادي از لخته شدن خون جلوگيري مي‌كنند و منجر به عدم انعقاد خون مي‌شوند كه شامل فسفوليپاز A2، فيبرينوليتيك، فعال كننده پروتئين C و L- آمينواسيداكسيدازها (ضد انعقاد كننده‌هاي آنزيمي) يا پروتئين‌هايي مانند شبه لكتين نوع C، توكسين هاي سه انگشتي (TFTs) و مهار كننده هاي پروتئيناز (ضد انعقادهاي غيرآنزيمي) هستند. تمامي اين عوامل در اثر مار گزيدگي موجب اختلال انعقادي مي‌گردند و اختلال انعقادي يك پديده مهم باليني است و اگر به درستي درك نشود ممكن است در فرايند تشخيص مار گزيدگي و درمان آن مشكل ايجاد كند، به‌طوري كه به سرعت مي تواند توسعه يابد و باعث مرگ فرد مارگزيده گردد.
چكيده لاتين :
Snakebite affects around 3 or 4 million humans annually leading to more than 100,000 deaths. Coagulopathy is one of the significant causes of both morbidity and mortality in these patients. Accordingly, it is of utmost importance to diagnose and treat coagulation disorder due to bites; in addition, it is accompanied by various clinical aspects, such as pre-coagulation, fibrinogen coagulation time, fibrinolytic, platelet activation, anticoagulant, thrombotic, and bleeding. The main cause of coagulopathy caused by snakebite is the presence of compounds found in snake venom. These compounds are mostly proteins with enzymatic activity and high stability; moreover, they rapidly react with factors in the blood circulatory system and disrupt their correct functioning. Regarding the snake venom compounds, especially their proteins, it should be mentioned that different snakes' venoms have different proteins, which can have a role in coagulation or anticoagulation depending on its amount. The coagulant proteins are subclassified as clotting factor activators and thrombin-like enzymes. The anticoagulant proteins can prevent blood clotting leading to coagulopathy and include phospholipases A2, fibrinolytic, protein C activator, and L-amino acid oxidase (enzymatic anticoagulants) or C-type lectin-like proteins, three-finger toxins (TFTs), and proteinase inhibitors (nonenzymatic anticoagulants). All of these factors cause coagulopathy due to snake bites, which is a clinically important phenomenon and should be carefully examined; otherwise, it would be difficult to make the diagnosis and treatment process. If untreated, coagulopathy can develop quickly and lead to the patient's death.
