ارزشيابي و رتبه بندي پژوهشي مراكز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت در ايران – گامي به سوي تحقق عدالت در سلامت

Evaluation and research ranking of social determinants of health (SDH) research centers in Iran: An effective step towards achieving health equity

زمينه و هدف: طبق توصيه سازمان جهاني بهداشت، به منظور كاهش بي­عدالتي در سلامت، شناسايي تعيين ­كننده ­هاي اجتماعي سلامت و جمع ­آوري شواهد و مستندات علمي در اين خصوص امري ضروري بوده و يكي از ماموريت­ هاي اصلي مراكز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت را تشكيل مي­ دهند. اين مطالعه با هدف ارزشيابي پژوهشي و بررسي وضعيت توليد علم در مراكز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت طي سالهاي 2014 تا 2018 در ايران طراحي و اجرا گرديده است. مواد و روش ها: اين مطالعه مقطعي بوده و تعداد 33 مركز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت طي بازه زماني 2014 لغايت 2018 با شاخص­هاي ارزشيابي توليد علم شامل انتشار مقالات، تعداد ارجاعات، تعداد همكاري­هاي بين­المللي، انتشار مقالات برتر و شاخصh مورد ارزيابي قرار گرفته است. يافته­ ها: تعداد 4229 مقاله نمايه شده در نمايه ­نامه ­هاي معتبر بين­ المللي توسط 334 عضو هيات علمي مراكز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت طي بازه زماني پنج ساله منتشر شده­ اند. 11.9% مقالات در 25% برتر مجلات بوده و تعداد 488 مقاله نيز با همكاري محققين بين­ المللي نگارش شده­ اند. تعداد ارجاعات در سال 2018 به مقالات منتشر شده طي سالهاي 2014 تا 2018 پس از تطبيق در اين مراكز 4427 بوده و بالاترين ميزان شاخصh پنج ساله در اين مراكز عدد 26 مي­باشد. بر اساس نتايج رتبه ­بندي پژوهشي، مركز تحقيقات مركز تحقيقات عوامل محيطي تاثيرگذار بر سلامت دانشگاه علوم پزشكي كرمانشاه ، عوامل اجتماعي دانشگاه علوم پزشكي كردستان، و مركز تحقيقات عوامل اجتماعي دانشگاه علوم پزشكي قزوين به ترتيب رتبه­ هاي اول تا سوم را به خود اختصاص داده­اند. نتيجه ­گيري: توليدات علمي در مراكز تحقيقات عوامل اجتماعي موثر بر سلامت در ايران به موازات افزايش ارجاعات بوده و لازم است از طريق توجه بيشتر به مجلات برتر و توسعه همكاري هاي بين المللي، رشد و گسترش يابد . بديهي است توليد مستندات علمي مي تواند به عنوان يك منبع موثق در سياستگذاري هاي ارتقاء عدالت در سلامت و كاهش گراديان دسترسي موثر واقع شود .

Background and Aim: According to the WHO Commission on social determinants of health, identification of social determinants of health and collection of scientific evidence in this domain is essential for reducing health inequity. This is considered one of the main missions of social determinants of health research centers. The aim of this study was to evaluate the status of knowledge production in the county SDH research centers in Iran. Materials and Methods: In this 5 year cross-sectional study (2014 – 2018) 33 SDH research centers were assessed in regard to knowledge production indicators such as published articles, citation, H index, high quality publication (Q1), and international collaborations. Results: We found 4229 indexed articles which have been published by 334 faculty members/researchers of these research centers from 2014 to 2018. 11.9 percent of these articles have been published in high quality research journals and 488 articles were produced with international collaboration. In 2018, the total number of citations to these articles published by these research centers from 2014 to 2018, was 4427 and the highest five-year H index was 26. According to the results of the research rankings, social determinants of health research centers of Kermanshah, Kurdistan, and Qazvin were ranked first to third, respectively. Conclusion: The trend of knowledge production in Iranian social determinants of health research centers was paralleled the trend of their citations and it is necessary to pay more attention to high quality journals for publication of articles and expansion of international collaboration. Obviously, producing scientific documentation can be an effective source in health promotion policies and reduction of access gradients.