ارزيابي قابليت زينتي برخي گياهان جنس Allium با استفاده از دو روش تجزيه مؤلفه‌هاي اصلي و امتيازدهي به خصوصيات زيباشناختي (مطالعه موردي: مراتع ييلاقي حوزه آبخيز نوررود)

Evaluation of ornamental ability of some Allium plants using two methods of principal component analysis and scoring of aesthetic characteristics(Case study: Summer rangelands of Noorrud watershed)

اين مطالعه با هدف ارزيابي قابليت زينتي گياهان جنس Allium با استفاده از دوروش تجزيه مؤلفه‌هاي اصلي و امتيازدهي به خصوصيات زيباشناختي آنها در مراتع ييلاقي حوزه آبخيز نوررود انجام گرفت.بدين منظور كه در منطقه معرف رويشگاه هر يك از اين گونه‌ها، تعداد 5 تا 10 پايه گياهي تعيين و در محل علامت‌گذاري شد.سپس كليه خصوصيات فنولوژيكي و مورفولوژيكي اين پايه‌هاي علامت‌گذاري شده اندازه گيري و ثبت شد.آزمايش بر اساس طرح كاملاً تصادفي با 8 تيمار و 5 تكرار انجام شد. تيمارهاشامل 8 گونه آليوم بود. براي تعيين قابليت زينتي گونه‌هاي موردمطالعه از تجزيه خوشه‌ايي و تجزيه به مولفه‌هاي اصلي استفاده شدو ويژگي‌هاي مهم از نظر زينتي مانندارتفاع ساقه گلدهنده، قطرگل‌آذين، پهناي بوته،مدت دوام گل برروي بوته ومساحت برگ موردبررسي قرارگرفت.برمبناي دومولفه اول و دوم كه 74/93 درصد از تغييرات موجودبين داده‌ها را توجيه نمودند، باي پلات مربوطه رسم گرديد.همچنين در روشي ديگر، تصاويري از اين گياهان با استفاده از دوربين عكاسي در زوايايي مختلف ثبت گرديدودر خصوص ارزش زيبايي شناختي آنها از سه گروه مختلف آماري شامل جامعه و افرادبومي، متخصصين درزمينه گل و گياهان زينتي و اهالي هنر و فضاي مجازي پرسشگري به عمل آمد و مجموعاً تعداد 264 پرسشنامه تهيه گرديد. ارزيابي قابليتهاي زينتي با استفاده از دوروش مورد مطالعه نشان داد كه گونه‌هاي Allium bodeanum، Allium akaka، Allium elburzensis با قطر گل‌آذين بزرگ و رنگ زيباي بنفش وگونه Allium ampeloprasum بخاطر داشتن ارتفاع زياد و مدت دوام برگ و گل زياد، را مي‌توان به عنوان گياهاني با قابليت زينتي خوب وقابل كاشت دراين مناطق معرفي كرد.

The aim of this study was to evaluate the ornamental ability of Allium plants using two methods of principal component analysis and scoring their aesthetic characteristics in the summer pastures of Nourrood watershed. For this purpose, in the area representing the habitat of each of these species, 5 to 10 plant bases were determined and marked on the spot. Then all phenological and morphological characteristics of these marked bases were measured and recorded. The experiment was performed based on a completely randomized design with 8 treatments and 5 replications. The treatments included 8 species of allium. Also in another method, images of these plants were recorded using a camera at different angles and regarding their aesthetic value from three different statistical groups including the community and indigenous people, experts in flowers and ornamental plants and residents. The art and cyberspace of questionnaires were performed and a total of 264 questionnaires were prepared. Evaluation of ornamental abilities using the two methods studied showed that Allium bodeanum, Allium akaka, Allium elburzensis species with large inflorescence diameter and beautiful purple color and Allium ampeloprasum species due to their high height and long leaf and flower duration, Can be introduced as plants with good ornamental ability and can be planted in these areas. In general, these species are not sensitive to specific diseases and pests, and on the other hand, due to their potential beauty and diversity in the characteristics of these species, many uses can be made of these species.