جايگاه نخبه گرايي در توسعه سياسي با نگاهي به دو گفتمان سازندگي و اصلاحات در جمهوري اسلامي ايران

The position of elitism in political development with a look at the two State discourses in the Islamic Republic of Iran

مقاله حاضر به مطالعه و بررسي دو مقوله ي توسعه ي سياسي و نخبه گرايي و روابط متقابل بين اين دو از خلال تحليل دو گفتمان رسمي در ايران پس از انقلاب، يعني گفتمان دولتهاي پنجم و ششم (گفتمان سازندگي) و گفتمان دولت هاي هفتم و هشتم (گفتمان اصلاحات) مي پردازد. سيوال اصلي اين است: جايگاه توسعه در دو گفتمان مزبور چه بوده است و در اين راستا، اين دو گفتمان چه رويكردي به نخبه گرايي به مثابه يكي از مهم ترين مولفه هاي توسعه داشته اند؟ فرضيه اي كه بر اين مبنا مطرح ميشود: شاخصه ي تاثيرگذار در گفتمان سازندگي، توسعه ي اقتصادي بوده و نتيجتا به استفاده از نخبگان اقتصادي و تكنوكرات محدود شده است؛ در حالي كه همين متغير در گفتمان اصلاحات، دچار تحول عمده اي ميشود. نتايج تحقيق نشان ميدهد كه طي گفتمان اصلاحات، توسعه ي سياسي جاي توسعه ي اقتصادي در گفتمان اول را گرفته و در زمينه ي نخبه گرايي نيز، اولويت به نخبگان سياسي و فرهنگي داده ميشود. روش تحقيق در مقاله ي حاضر، گردآوري مستندات تاريخي و اسناد موجود به شيوه ي كتابخانه اي و بعد از آن، تحليل داده هاست.

The present article studies the two categories of political development and elitism and the interrelationships between the two through the analysis of two official discourses in post-revolutionary Iran, namely the discourse of the fifth and sixth governments (Constructive Discourse) and deals with the discourse of the seventh and eighth governments (Reform Discourse). The main question: what has been the place of development in these two discourses and in this regard, what approach have these two discourses taken to elitism as one of the most important components of development? The hypothesis that is put forward on this basis: the influential feature in the Construction Discourse is economic development and as a result is limited to the use of economic elites and technocrats; while the same variable in the Reform Discourse undergoes a major change. The results of the research show that during the Reform Discourse, political development replaces economic development in the first discourse and in the field of elitism, priority is given to political and cultural elites. The research method in this article is to collect historical documents and existing documents in a library method and then to analyze the data.