مباني و شيوه هاي ارزيابي خسارت معنوي ناشي از نقض قرارداد و پيامدهاي اجتماعي آن پس از انقلاب اسلامي

Principles and methods of assessing moral damages resulting from breach of contract and its social consequences after the Islamic Revolution

خسارت معنوي در نظام هاي مختلف حقوقي، با وجود چالش هاي فراوان پذيرفته شده حقوق ايران نيز از اين قاعده مستثني نيست. اهميت اين نوع خسارت به دليل آثار اجتماعي آن از رهگذر تاثير بر روح و روان انسانهاست نقض يك تعهد، يا وقوع جرمي چنان تاثير عميقي بر زندگي اجتماعي اشخاص مي گذارد. كه نتيجه آن را مي توان در روابط و تقابل با ديگران يا ساير تعاملات اجتماعي به طور ملموس مشاهده كرد.از آنجاييكه حفظ حرمت و كرامت انسان ها و وفاي به عهد، از آموزه هاي ديني است. توجه به جبران اين نوع ضرر منتج از مباني آن مي باشد بررسي منابع فقهي و قانوني بيانگر آن است،جبران ضرر معنوي فارغ از منشا آن داراي مباني غني از لحاظ قانوني و فقهي است. اما در عمل و در مقام رسيدگي دچار كم توجهي و در چالش جدي است. اول اينكه محاكم ايران از اين نوع خسارت استقبال نمي كنند و آراء صادره بسيار كم و محدود است. اگرچه همين آراء هم علي الاصول پس از انقلاب اسلامي اصدار يافته است.دوم اينكه پس از پذيرش اين نوع خسارت در مراجع قضايي در مقام جبران و ارزيابي نيز دچار مشكل خواهد بود. در اين مقاله ضمن بيان مباني قانوني و فقهي و پيامدهاي اجتماعي خسارت معنوي، براي هر دو چالش راهكار ارايه گرديده است.

Moral damage in various legal systems, despite the many accepted challenges of Iranian law, is no exception to this rule. The importance of this type of damage is due to its social effects through its effect on the human psyche. Violation of an obligation, or the occurrence of a crime, has such a profound effect on the social life of individuals. The result can be seen in relationships and interactions with others or other social interactions. Since maintaining the dignity of human beings and fulfilling the covenant, is one of the religious teachings. Attention to compensation for this type of damage results from its foundations. The study of jurisprudential and legal sources indicates that compensation for moral damage, regardless of its origin, has rich foundations in terms of law and jurisprudence. But in practice and in the position of care, it has little attention and is a serious challenge. First, the Iranian courts do not welcome this type of damage, and the rulings are very limited. However, the same opinions have been issued after the Islamic Revolution. Secondly, after accepting this type of damage in the judiciary, it will also have problems in the position of compensation and evaluation. In this article, while stating the legal and jurisprudential principles and social consequences of moral damages, a solution is presented for both challenges.