بررسي و رتبه‌بندي امنيت آبي محدوده‌هاي مطالعاتي استان خراسان جنوبي به كمك تحليل خاكستري

Investigation and Ranking of Water Security in Study Areas of South Khorasan Province Using Gray Analysis

در استان خراسان جنوبي كمبود آب از عوامل محدود كننده اصلي توسعه فعاليت‌هاي اقتصادي در دهه‌هاي آينده به‌شمار مي‌رود. در اين استان مانند ساير نقاط كشور هنوز استفاده مطلوب از آب به شكل يك فرهنگ جايگاه خاص خود را پيدا نكرده است؛ به همين جهت دستيابي به تعادل نسبي در زمينه عرضه و تقاضاي آب يك اصل اساسي و ضروري است. اين مهم جز با ايجاد يك نظام جامع در مديريت آب و در نتيجه امنيت آبي ميسر نمي‌باشد. به‌منظور پيشگيري از وقوع بحران‌هاي ناشي از عدم امنيت آبي، شناسايي تحولات سريع و روندهاي معيوب در مديريت كنوني آب و آن هم مبتني بر واقعيت‌هاي اقليمي، اجتماعي، اقتصادي و غيره در هر منطقه الزامي به نظر ميرسد. در اين راستا با ايجاد مجموعه اي از نشانگرها، وضعيت فعلي منابع آب در اين استان پايش و ارزيابي شد. سپس با كمك تحليل خاكستري كه يك نوع روش رتبه‌بندي سلسله مراتبي است، دشت‌هاي استان از نظر امنيت آب رتبه‌بندي شد. نتايج تحليل خاكستري نشان داد، بالاترين امتياز سطح امنيت آبي در محدوده‌هاي ده‌سلم (0/524)، ده‌نو ميغان (0/519) و چاهك موسويه (0/504) است. درجه امنيت آنها عمدتاً توسط توانايي آنها در كاهش مخاطرات كمآبي و كميابي آب تفسير مي‌شود، هرچند كه تا زمانيكه خطر كمآبي و كميابي وجود نداشته باشد، محدوده مطالعاتي امن نخواهد بود. محدوده مطالعاتي مهمي همچون دشت بيرجند (با امتياز 0/462) وجود دارند كه در حال حاضر دچار ناامني آبي هستند. بيشترين سطح ناامني آبي نيز در استان خراسان جنوبي، محدوده‌هاي در حال توسعه سرايان (0/268) و بشروئيه (0/363) ديده مي‌شود

In South Khorasan province, water shortage is one of the main limiting factors for the development of economic activities in the coming decades. In this province, similar to other parts of the country, the optimal use of water in the form of culture has not yet found its special place, so achieving a relative equilibrium in the supply and demand of water is a basic and essential principle. This is not possible except by creating a comprehensive system in water management and consequently water security. to prevent crises caused by water insecurity, it is necessary to identify rapid developments and defective trends in current water management based on the climate, social, economic, and other realities in each region. In this regard, the current state of water resources in this province was monitored and evaluated by creating a set of indicators. Then, with the help of gray analysis, which is a kind of hierarchical ranking method, the plains of the province were ranked in terms of water security. The results of the gray analysis also showed that the highest score of water security level is in the Deh-e-Salm plain (0.524), Dehno_mighan plain (0.519), and chahak-Mousavieh plain (0.504). Their degree of Security is mainly interpreted by their ability to reduce the risks of water shortage and water scarcity, although it will never be secure to study unless there is a risk of water shortage and water scarcity. There are important study areas such as Birjand Plain (0.462) that are currently in water insecurity. The highest levels of Water insecurity are observed in the South Khorasan Province, Sarayan (0.268) and Boshrouyeh (0.363).