مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثرات تغيير اقليم بر نياز آبي و نياز آبياري در مناطق تحت آبياري، مطالعه موردي: دشت نجف آباد

چكيده فارسي :

در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﺑﺮ ﻧﯿﺎز آﺑﯽ و ﻧﯿﺎز آﺑﯿﺎري ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮﺟﻮد در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺤﺖ آﺑﯿﺎري از دو ﺳﻨﺎرﯾﻮي ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ RCP 4.5 و RCP 8.5 اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ و دﺷﺖ ﻧﺠﻒ آﺑﺎد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﺒﺨﯿﺮ و ﺗﻌﺮق در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺎه ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دوره ﭘﺎﯾﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺑﺮاي ﺳﻨﺎرﯾﻮي RCP 4.5 ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺪود 2/5 درﺻﺪ و ﺑﺮاي ﺳﻨﺎرﯾﻮي RCP 8.5 ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺪود 4/1 درﺻﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺪار اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺎز آﺑﯽ ﺑﺮاي ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 5/5 درﺻﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز آﺑﯿﺎري ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺗﺎ ﺣﺪود 18 درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺎز آﺑﯿﺎري ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد. در ﺑﯿﻦ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻮﺟﻮد در اﻟﮕﻮي ﮐﺸﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ در ﮔﻨﺪم، ﺟﻮ، زﯾﺮه، ﭘﯿﺎز و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻋﻠﻮﻓﻪ اي ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﮐﺸﺖ ﺑﺎﻻي اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت، ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﯽ در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﮕﺬارد. ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه و اﻟﮕﻮي ﮐﺸﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮاي ﻧﯿﺎز ﺧﺎﻟﺺ آﺑﯿﺎري دﺷﺖ ﺗﺤﺖ ﺳﻨﺎرﯾﻮي RCP 4.5 ﺣﺪود 7 درﺻﺪ و ﺗﺤﺖ ﺳﻨﺎرﯾﻮي RCP 8.5 ﺣﺪود 11 درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب زﯾﺎدي در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻮزﯾﻊ آب آﺑﯿﺎري در ﺳﻄﺢ دﺷﺖ و ﻧﯿﺰ ﺑﺮداﺷﺖ از آﺑﺨﻮان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا آﮔﺎه ﺳﺎزي ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﮐﺸﺎورزان در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺛﺮات ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻗﻠﯿﻢ و ﻧﺤﻮه ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ آن، ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه از ﺿﺮورﯾﺎت ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.