مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - عمليات آبخيزداري و تأثير آن بر فرسايش و رسوب حوضه‌هاي مناطق نيمه خشك

پديد آورندگان :

معدنچي، پيمان سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي تهران - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي كرمان - گروه تحقيقات حفاظت خاك و آبخيزداري , آبكار، عليجان سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي تهران - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي كرمان - گروه تحقيقات حفاظت خاك و آبخيزداري

چكيده فارسي :

ﻃﯽ دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك در ﺣﻮزه ﻫﺎي آﺑﺨﯿﺰ در اﺛﺮ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻏﯿﺮ اﺻﻮﻟﯽ از آن ﻫﺎ ﺷﺪت ﻓﺰاﯾﻨﺪه اي ﭘﯿﺪا ﮐﺮده، اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﻣﺨﺎزن و اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺟﻬﺖ اﺻﻼح اﯾﻦ روﻧﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آﺑﺨﯿﺰداري اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر اﻗﺪام ﺑﻪ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت آﺑﺨﯿﺰداري در ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﻞ ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ ﺧﻮد ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻨﺪﻫﺎي ﺳﻨﮓ و ﺳﯿﻤﺎﻧﯽ، ﺧﺎﮐﯽ، ﭼﭙﺮي و ﻏﯿﺮه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮ دﻟﯿﻞ اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﺑﻮده ﮐﻪ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮا ﺷﺪه در اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ آﺑﺨﯿﺰداري در ﺳﻄﺢ ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻣﺘﯿﺎز ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﻪ ﮔﺎﻧﻪ روش ﺗﺠﺮﺑﯽ MPSIAC ﻣﯽ ﺷﻮد، در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺣﻮزه آﺑﺨﯿﺰ دره ﻣﺮﯾﺪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎﻓﺖ در اﺳﺘﺎن ﮐﺮﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﻤﻠﯿﺎت آﺑﺨﯿﺰداري اﺟﺮا ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻓﺘﺎر ﺣﻮﺿﻪ در ﮐﺎﻫﺶ رﺳﻮب ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪ. ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي ﺑﻌﻤﻞ آﻣﺪه از رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎده درﻣﺨﺰن ﺳﺪﻫﺎ، وزن رﺳﻮﺑﺎت، 6609/98 ﺗﻦ درﺳﺎل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه درﺣﻮﺿﻪ 2600 ﻫﮑﺘﺎر ﮐﺎر ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻫﺪر رﻓﺘﻦ 6462/6 ﺗﻦ ﺧﺎك در ﺳﺎل ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ رﺳﻮﺑﺪﻫﯽ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻠﯿﺎت آﺑﺨﯿﺰداري در ﻫﺮ زﯾﺮ ﺣﻮﺿﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري در ﺳﻄﺢ 5 درﺻﺪ وﺟﻮد دارد و اﯾﻦ ﺳﺮي ﮐﺎرﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ و اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ رﺳﻮب ﮐﻤﺘﺮي از ﺣﻮزه دره ﻣﺮﯾﺪ ﺧﺎرج ﺷﻮد.