اثر پرايمينگ بذر بر برخي خصوصيات مورفوفيزيولوژيك، عملكرد و پروتئين دانه در سه رقم گندم (Triticum aestivum L) ديم

Effect of Seed Priming on some Morphophysiological Characteristics, Yield and Seed Protein Content in Three Dryland Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars

بررسي اثر تيمارهاي پرايمينگ بذر بر عملكرد سه رقم گندم نان ريژاو، سرداري و كريم طي مطالعه‌اي در مزرعه مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي كرمانشاه به­صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سال‌هاي 95-1394 و 96-1395 انجام شد. بيشترين ميانگين درصد پوشش گياهي در ابتداي فصل رشد با 9/39 درصد از رقم سرداري و تيمار اوره 4 گرم در ليتر به­دست آمد. بيشترين شاخص پايداري غشاي برگ پرچم با 6/71 درصد در رقم كريم با استفاده از سولفات روي آبدار 3/0 درصد مشاهده شد. كمترين ميانگين سرعت از دست دادن آب برگ پرچم از رقم كريم و تيمار سولفات روي آبدار 3/0 درصد برابر با 6/30 درصد به­دست آمد. همچنين، بيشترين عملكرد دانه از رقم ريژاو و تيمار پرايمينگ بذر با اوره 4 گرم در ليتر (4/2801 كيلوگرم در هكتار) حاصل شد. بيشترين ميانگين درصد پروتئين دانه به روش NIR از رقم كريم و تيمارهاي اوره با غلظت 4 گرم در ليتر (32/12 درصد)، اسيد آسكوربيك (31/12 درصد) و جيبرليك اسيد (18/12 درصد) با غلظت 100 ميلي‌گرم بر ليتر به­دست آمد. بر اساس نتايج تجزيه خوشه­اي، تيمارهاي پرايمينگ با اوره 4 گرم در ليتر، سولفات روي آبدار 3/0 درصد، اسيد آسكوربيك 100 ميلي‌گرم بر ليتر و كلريد پتاسيم 100 ميلي‌مولار داراي بيشترين ميانگين­هاي عملكرد دانه بودند. بر اساس مجموع صفات اندازهگيري شده در طول فصل رشد، مقادير عملكرد و پروتئين دانه، تيمارهاي اوره با غلظت 4 گرم در ليتر، سولفات روي با غلظت 3/0 درصد، اسيد آسكوربيك با غلظت 100 ميلي­گرم بر ليتر و پتاسيم كلرايد با غلظت 100 ميلي­گرم در ليتر بهعنوان تيمارهاي مناسب و برتر پرايمينگ‌بذر در اين تحقيق شناسايي و قابل توصيه هستند.

To investigate the effect of seed priming treatments on seed yield and it’s components in three bread wheat cultivars (Rijaw, Sardari and Karim) was studied under dryland condition at the Agricultural and Natural Resources Research and Education Center of Kermanshah during 2015-2016 and 2016-2017 growing season. The priming treatments consisted of gibberellic acid with 100 mg.L-1, 24-epiprasinolide 1 mg L-1, potassium chloride with 100 mmol L-1 and polyethylene glycol (PEG4000) with -2.3 and -2.9 bar, zinc sulfate 0.1 and 0.3%, 2 and 4 g urea L-1, ascorbic acid 100 mg L-1, hydropriming with distilled water and control (without seed priming). The highest percentage of crop ground cover was obtained with 39.9% of Sardari cultivar and 4 g urea L-1. The highest relative mean water content and flag leaf membrane stability index with 88.1 and 71.6% were related to Karim cultivar with 0.3% hydrated zinc sulfate treatment, respectively. The lowest mean rate of flag leaf water loss (30.6%) was obtained from Karim cultivar with zinc sulfate treatment of 0.3%. Two-year results showed that the highest mean seed yield (2801.4 kg.ha-1) belonged to Rijaw cultivar by seed priming treatment with 4 g.L-1 urea. The highest percentages of seed protein content by NIR method of Karim cultivar and treatments of urea with a concentration of 4 g.L-1 (12.32%), ascorbic acid (12.31%) and gibberellic acid (12.18%) with 100 mg.L-1 were obtained. In this study, based on the total measured traits of morphophysiological, yield and grain quality traits, nutient treatments of urea with a concentration of 4 g L-1, zinc sulfate with a concentration of 0.3% and ascorbic acid with a concentration of 100 mg.L-1 and potassium chloride 100 mmol L-1 were identified and recommended as appropriate and superior seed priming treatments.