كليدواژه :
انتشار فضايي , مطب پزشكان متخصص , تحليل فضايي , مشهد
چكيده فارسي :
در اين مطالعه با ارزيابي تئوري انتشار فضايي و تكيه بر الگوهاي آن (گسترشي، سلسلهمراتبي، پيوسته و جايگزين) قصد بر اين است الگوي جديدي از انتشار معرفي شود. هدف اصلي آن درك الگوي حاكم بر پراكنش فضايي مطب‌هاي پزشكان متخصص در شهر مشهد است. شيوۀ مطالعه توصيفي ـ تحليلي و واحد تحليل آن تمامي مطب‌هاي پزشكان متخصص در 27 تخصص است. براي اين منظور با استفاده از آدرس‌هاي مطب پزشكان متخصص (شامل 2425آدرس)، ضمن ايجاد پايگاه اطلاعات جغرافيايي از مطب‌ها برحسب نوع تخصص و با بهرهگيري از مدل‌هاي تحليل فضايي همچون پروفيل‌هاي تراكمي، مركز ثقل و مسافت استاندارد، الگوي پراكنش و مبدأ انتشار مطب‌ها شناسايي شد. در گام بعد با استفاده از مدل‌هاي خودهمبستگي فضايي، تحليلشبكه و تخصيصمكاني، شيوۀ انتشار هر يك از مطب‌ها برحسب نوع تخصص مورد بررسي قرار گرفت و سرانجام با استفاده از نمودار پراكنش و ضريب همبستگي، ميزان انتشار هريك از تخصص‌ها مشخص گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه انتشار مطب‌ها در شهر مشهد، داراي الگوي جديدي است كه ميتوان آن را الگوي «انتشار فضايي معكوس» ناميد. ويژگي اصلي اين الگو افزايشِ شكاف و نابرابري درنتيجۀ افزايش تعداد خدمات است. بدين شكل كه با افزايش تعداد مطب‌ها در هر تخصص تمايل به قرارگيري آن‌ها دركنار يكديگر افزايش مييابد. همچنين برخلاف الگوهاي رايجِ انتشار فضايي كه بازتوزيع خدمات را از منشأ به بيرون نشان ميدهد، در اين الگو انتشار مطب‌ها از منشأ آن‌ها چندان رخ نميدهد. علاوه‌براين، گرايش به موقعيت مركزي مطب‌ها با افزايش تعداد آن‌ها در هر تخصص بيشتر ميشود. درك اين موضوع ميتواند ابعاد جديدي از لايههاي پنهاني تحولات كالبدي در شهر مشهد و چالش‌هاي فراروي عدالت توزيعي را نشان دهد.
چكيده لاتين :
This study evaluates the spatial diffusion theory and relies on its patterns (expansive, hierarchical, continuous and relocation patterns) by studying the spatial pattern of specialized physicians' offices in Mashhad, introducing a different and new pattern of diffusion.
Methodology: The descriptive-analytical and inferential study method and its analysis unit include all the offices of specialized physicians in 27 major medical specialties. For this purpose, using the addresses of specialized physicians' offices (including 2425 addresses), while creating a geographical database of offices according to the type of specialization and using spatial analysis models such as compression profiles, transmission center and standard distance, distribution pattern and origin of office publication were considered. In the next step, using the models of spatial correlation, network analysis and spatial allocation, the method of publishing each of the offices according to the type of specialization was examined and finally, using the distribution diagram and correlation coefficient, the emission rate of each specialty was determined.
Results: The results of this study showed that the publication of offices in the city of Mashhad follows a pattern that can be called the pattern of "reverse space publication". The main feature of this model is the increase in gaps and inequality as a result of increasing the number of services. In this way, with the increase in the number of offices in each specialty, the tendency to place them next to each other increases. Also, contrary to the common pattern of publishing space that shows the redistribution of services from outside the source, the publication of offices of their origin does not occur much. In addition, the tendency to the central position of offices is increasing with the number of them in each specialty.
Conclusion: Understanding this can reveal new dimensions of the hidden layers of physical change in the city of Mashhad and the challenges facing distributive justice.
