نقد و بررسي روايتي از فاطميان مصر و اسماعيليه براساس داستان بوستان خيال ( با اتكا به منابع تاريخي)

A Critique and study of a narrative of the Fatimids of Egypt and the Ismaili based on the story of Bustan-e-Khayal (Based on historical sources)

قصه‌ها و داستان‌ها به عنوان يكي از بخش‌هاي مهم فرهنگ عامه رابطي بين مردم اكنون با گذشته‌اند كه مباني فرهنگي و اعتقادي را از نسلي به نسل ديگر منتقل مي‌كنند. بر مبناي رويكردهاي تاريخ‌گرايي نو و بافت روايي و داستاني متون تاريخي، برخي از داستان‌ها نيز حاوي بافت تاريخي‌اند كه بررسي آنها در كنار منابع تاريخي سودمند است. افسانۀ بوستان خيال از قصه‌هاي عاميانه‌اي است كه بناي آن بر تاريخ خلفاي فاطمي مصر و شيعيان اسماعيلي است كه بر اساس حوادث تاريخي رخ‌داده در زمان چهار خليفۀ نخست فاطمي در مصر، آغاز مي‌شود. مؤلّف اين شخصيت‌هاي تاريخي را به عرصۀ افسانه آورده، داستان‌هاي موهوم به آنها نسبت داده است. اين جستار چگونگي حضور مذهب اسماعيليه و خلفاي فاطمي را در اين داستان دنبال مي‌كند و به نقد و بررسي آن براساس منابع و روايت‌هاي تاريخي به شيوۀ توصيفي-تحليلي مي‌پردازد. يافته‌هاي اين پژوهش و نقد آنها بيانگر صحت برخي از روايت‌هاي نويسنده بر اساس منابع تاريخي و اعتقادي اين فرقۀ مذهبي-سياسي است، اما در مواردي تفاوت‌هايي نيز وجود دارد. چهرۀ خار‌ق‌العاده‌اي كه نويسنده از برخي از خلفاي فاطمي ارائه داده است بسيار به جنبۀ تقدس و الوهيت اين خلفا نزد راويان معتقد به اين مذهب نزديك است.

Stories and tales as an important part of popular culture are the connection between people now and the past that transmits cultural and doctrinal principles from one generation to another. Based on the approaches of modern historiography and the narrative context of historical narratives, some stories also contain historical contexts that are useful to study alongside historical sources. The myth of Bustan-e-Khayal is a folk tale based on the history of the Fatimid caliphs of Egypt and the Ismaili Shiites, which begins based on historical events that took place during. The author has brought these historical figures into the realm of myth, attributing imaginary stories to them. This article follows the presence of the Ismaili religion and the Fatimid caliphs in this story and critiques it based on historical sources and narratives in a descriptive-analytical manner. The findings of this study and their critique indicate the empirical confirmation of some of the author's narrations Based on the historical and doctrinal sources of this political and religious sect, but in some cases, there were differences. The extraordinary face that the author presents of some of the Fatimid caliphs was very close to the aspect of the sanctity and divinity of these caliphs, which has been confirmed by the testimony of historical narrators