الگوي مفهومي آموزه‌هاي دنياشناختي امام علي(ع) و راهكارهاي تعامل با دنيا

Conceptual Model of Imam Ali's (PBUH) Cosmological Teachings and Strategies for Interaction with the World

زمينه و هدف: شناخت دنيا يكي از شاخه‌هاي علوم ديني و ازجمله مهم‌ترين وظايف هر دينداري است كه بدون اين شناخت، امكان تعامل درست با دنيا فراهم نمي‌شود. بر اساس چنين ضرورتي، مقالة حاضر به دنبال تبيين حقيقت دنيا بر اساس كلام امير مؤمنان علي(ع) و طراحي الگوي مفهومي مبتي بر آموزه‌هاي دنياشناختي آن حضرت است. روش: اين پژوهش با رويكرد كيفي و روش داده‌بنياد، اسناد مربوط به بيانات امام علي(ع) در مورد دنيا را بررسي كرده است. كلام امير مؤمنان به‌عنوان جامعة تحقيق و رواياتِ ناظر به اهداف پژوهش، به‌عنوان نمونة تحقيق مورداستفاده قرار گرفته است. سازماندهي مطالب با نرم‌افزار «سيتاوي» و كدگذاري با نرم‌افزار «مكس‌كيودا» انجام شد. براي احصاي محور‌هاي اصلي آموزه‌هاي دنياشناختي علوي و ايجاد الگوي مفهومي، فرايند سه‌مرحله‌اي كدگذاري: الف) تعيين نشانه‌ها در اسناد؛ ب) استخراج مفاهيم از نشانه‌ها؛ ج) استخراج ابعاد و تعيين محور‌هاي اصلي از مقوله‌ها، طي شد. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: با مطالعة بيانات امام علي(ع) روشن شد كه الگوي مفهومي مبتني بر آموزه‌هاي دنياشناختي آن حضرت، در چهار محور اصلي ترسيم مي‌شود كه عبارت‌اند از:‌1) ماهيت‌شناسي‌ دنيا؛‌2) معرفي دنياي ممدوح؛ 3) معرفي دنياي مذموم؛ 4) ارائة راهكارهاي مقابله با دنيا و اتخاذ رويكردي درست نسبت به آن. همچنين، تحليل محتواي كلام امير(ع) نشان داد كه بيشترين تأكيد آن حضرت بر «شناخت درست دنيا» بوده است كه به‌عنوان پيش‌نياز اصلي براي «اتخاذ رويكرد و رفتار درست نسبت به دنيا» مطرح مي‌شود. بدين‌ترتيب بر اساس يافته‌هاي تحقيق، مي‌توان گفت كه كوشش در راه دنياشناسي و عمل بر طبق اين شناخت، تكليفي اجتناب‌ناپذير براي همة پيروان آن حضرت است.

Background and objectives: Knowledge of the world is one of the branches of religious sciences and one of the most important tasks of any religion, without which knowledge of the interaction with the world is not possible. Based on such a necessity, the present article seeks to explain the truth of the world based on the words of Amir Al-Mo'menan Ali (PBUH) and to design a conceptual model based on the cosmological teachings of the Imam. Methodology: This research has examined the documents related to Imam Ali's (PBUH) statements about the world with a qualitative approach and grounded theory method. The words of Amir Al-Mo'menan have been used as a research community and narrations related to the research objectives have been used as a research samples. The content was organized with Citavi software and coded with MAXQDA software. In order to enumerate the main axes of Alavi's ontological teachings and to create a conceptual model, the three-step process of coding was followed as: a) determining the signs in the documents; B) Extracting concepts from signs; C) Extraction of dimensions and determination of the main axes of the categories. Findings and results: By studying the statements of Imam Ali (PBUH), it became clear that the conceptual model based on the oncological teachings of that Imam is drawn in four main axes, which are: 1) the nature of the world; 2) the introduction of the praised world; 3) introducing the condemned world; 4) presenting solutions to deal with the world and adopting the right approach to it. Also, the analysis of the content of the words of Amir (PBUH) showed that his greatest emphasis was on "correct knowledge of the world", which is the main prerequisite for "adopting the right approach and behavior towards the world." Thus, based on the findings of the research, it can be said that striving for cosmology and acting according to this knowledge is an inevitable task for all the followers of that Imam.