تاملي بر نخستين تاليفات «تاريخ قرآن»: ميرزا قليچ بيگ و كتاب «تواريخ القرآن و الحديث»

تاريخ قرآن كه در گذشته ذيل عنوان علوم قرآني مورد بحث قرار مي گرفت، در تاليفات و نگارش هاي قرآن پژوهان عصر حاضر، عنواني مستقل يافته و به عنوان موضوعي مستقل مورد بحث و نظر قرار گرفته است. اما اينكه نخستين نگارش در اين زمينه از آن كيست ميان دانشمندان و قرآن پژوهان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد؛ مشهور بر آن است كه تيودور نولدكه در بين مستشرقين نخستين فردي است كه در اين زمينه تاليف داشته و براي نخستين بار اين اصطلاح را در قالب نگارشي مستقل به كار برده است. اولين نفر در ميان دانشمندان مسلمان، ابو عبد الله زنجاني (1320 ش) مي باشد. اما آنچه در اين ميان مورد غفلت قرآن پژوهان قرار گرفته، چشم پوشي از ميراث ارزشمند و گرانسنگ اسلامي در شبه قاره هند و پاكستان است. از جمله اين مواريث، كتاب تواريخ القرآن و الحديث مرحوم شمس العلماء ميرزا قليچ بيگ (1270 ه/1853 م- 1348 ه/1929 م) است كه سال ها قبل از تاليف مرحوم زنجاني سامان يافته است

No abstract