حك شدگي مصرف متظاهرانه (مطالعه موردي: شهروندان تحصيل كرده شهر زنجان)

Embeddedness of demonstrative consumption (Case-study: Educated citizens in Zanjan)

اين مقاله با درك وضعيت مصرفي شهر زنجان و با هدف بررسي حك‌شدگي مصرف متظاهرانه انجام شده است. مطالعه به روش كيفي و در سال 1399 انجام شده است. جمعيت موردبررسي، شهروندان(داراي تحصيلات دانشگاهي)20تا65 سال شهر زنجان است. نمونه‌ها با روش نمونه‌گيري نظري و هدفمند، انتخاب شدند و با اشباع نظري در نفر دهم ختم شدند و حجم نمونه 10 نفر تعيين شد. ابزار و روش گردآوري، پرسش‌نامه باز و مصاحبه نيمه‌ساختار‌يافته است. روايي ابزار با معيار قابليت اعتماد و تكنيك مقايسه‌ تحليلي و مميزي بررسي شده و ثبت مصاحبه‌ها با يادداشت‌برداري و ضبط صدا انجام شد. كدگذاري و تحليل‌ها در رويكرد نظريه زمينه‌اي، انجام شد. يافته‌ها با 9 مقوله اصلي و 21 مقوله‌ فرعي، حك‌شدگيِ مصرف متظاهرانه در عناصر فرهنگي و اجتماعي را نشان مي‌دهد. حك‌شدگي مصرف متظاهرانه در عناصر فرهنگي، از «تسرّي هنجارهاي مصرف تظاهري» و «شكل‌گيري نيازهاي نو و باور به ارضاي سلسله‌نيازها از طريق مصرف متظاهرانه» و سپس «دگرگوني در هنجارهاي مربوط به اكتساب و تحرك اجتماعي» روايت مي‌كند و موجب«تسليم يا انتخاب آگاهانه‌ي باورهاي مصرف متظاهرانه» مي‌گردند. «محدوديتهاي مالي و آرزوي رفع آن» فقط به‌عنوان مداخله‌گري در مسير مصرف متظاهرانه، عمل مي‌كند. حك‌شدگي مصرف متظاهرانه در عناصر اجتماعي، ابتدا از «نقش روابط اجتماعي در بروز مصرف متظاهرانه» در كنار «تناقض‌هاي‌ ارزيابانه اجتماعي» و «تناقض‌ تحريكات اجتماعي» و در نهايت، از «تحريك‌پذيري تصوّري (تصور فرد از مصرفش در اجتماع)» حكايت مي‌كند.

This article understands the consumption situation of Zanjan urban society and has been done with the aim of examining of Embeddedness of demonstrative consumption. The study was conducted qualitatively in 1399. The study population is citizens (with university education) 20-65 age in Zanjan. Samples selected by theoretical and purposive sampling and following the theoretical saturation rule, they finished in the tenth person. Data collection tools and methods are open questionnaire and semi-structured interview.The validity of the instrument was assessed by reliability criteria and analytical comparison and audit techniques and interviews were recorded by taking notes and recording audio. Coding and analysis have been done in granded theory. Findings with 9 main categories and 21 subcategories showed the manifestation of demonstrative consumption in cultural and social elements. The main categories related to cultural elements, showed "prevalence of norms of demonstrative consumption" and "formation of new needs and belief in satisfying needs through demonstrative consumption" that follows "changes in the norms of social acquisition and mobility"and They lead to the "conscious surrender or choice of demonstrative consumption beliefs"."Financial constraints are not a determining factor, but only an intervention".The main categories related to social elements, first, they showed the "role of social relations in the occurrence of demonstrative consumption" along with "evaluative contradictions" and "contradictions of social provocations".and then they showed humor with the help of "imaginary irritability".