تحليل فضايي ابعاد تاب‌آوري منطقه‌اي در برابر بلاياي طبيعي در استان آذربايجان شرقي با تاكيد بر شهر مرند

Spatial analysis of the dimensions of regional resilience against natural disasters In East Azarbayjan province with emphasis on Marand city

امروزه حوادث و بلاياي طبيعي بيش از پيش جوامع انساني را تهديد مي‌كنند كه در صورت نداشتن آگاهي و آمادگي، صدمه‌هاي جبران‌ناپذيري بر زندگي انسان‌ها، اعم از حوزه‌هاي سكونتي و ديگر ابعاد اقتصادي، اجتماعي، نهادي و كالبدي-محيطي دارد. هدف از اين پژوهش تحليل فضايي تاب‌آوري منطقه‌اي در برابر مخاطرات طبيعي در شهرستان‌هاي استان آذربايجان شرقي است. روش تحقيق حاضر به لحاظ هدف كاربردي و از لحاظ ماهيت جزو تحقيقات توصيفي - تحليلي است. به‌منظور جمع­آوري اطلاعات از روش كتابخانه‌اي استفاده‌ شده است. در راستاي انجام تحقيق از 25 شاخص در قالب 5 متغيراجتماعي،اقتصادي، بهداشتي و درماني،خدماتي و زيرساختي و محيطي، استفاده گرديده است. در اين پژوهش به‌منظور وزن دهي شاخص‌ها از تكنيك دلفي و به‌منظور تحليل داده‌ها در راستاي سطح‌بندي شهرستان‌هاي استان از تكنيك پراميتي استفاده گرديده است.همچنين به‌منظور تحليل تاب آوري فضايي استان آذربايجان شرقي از روش كريجينگ و نرم‌افزارArc - Gis بهره‌گيري شده است.نتايج پراميتي نشان داد شهرستان‌هاي جلفا، مرند و تبريز در از نظر تاب آوري رتبه‌هاي اول تا سوم هستند. همچنين نتايج تحليل كريجينگ نشان داد وضعيت تاب‌آوري مناطق موردمطالعه در نواحي شمال شرق و جنوب غرب استان در وضعيت نامناسب و نواحي مركزي در وضعيت متوسطي قرار دارند و در مناطق شمال غرب در وضعيت بهتري هستند. و ارزيابي كلي نشان‌دهنده وضعيت تاب­آوري بهتر نواحي مركزي مانند شهرستان تبريز وبستان‌آباد و مرند است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه بيش از 31.3 درصد از مساحت ساخته شده شهر مرند در برابر زلزله آسيب­پذيري زيادي دارند كه مساحتي برابر با 28.5 هكتار را شامل مي شود. اين مناطق در مركز شهر و غرب شهر گسترده شده اند.

Today, natural disasters and disasters increasingly threaten human societies, which, if they are not prepared, can cause irreparable damage to human life, including habitat and other economic, social, institutional, and environmental aspects.As a result, communities take a variety of approaches to mitigate the effects of natural disasters. One of these approaches is resilience and resilience to natural disasters.The purpose of this study is spatial analysis of regional resilience against natural hazards in East Azarbaijan province. The purpose of this study is descriptive-analytic in terms of purpose. A library method was used to collect the data. In order to conduct the research, 25 indices were used in the form of 5 variables: social, economic, health, service and infrastructure and environmental variables. In this study, Delphi technique was used to weight the indices and to analyze the data in order to classify the provinces, the parametric technique was used.Also, Kriging method and Arc Gis software have been used for spatial analysis of regional resilience of East Azarbaijan province. The results showed that the cities of Jolfa, Marand and Tabriz are in the first to third rank. The results of Kriging analysis also showed that the resilience status of the study areas in the northeast and southwestern regions of the province are in poor condition and the central ones are in moderate condition and are better in the northwestern regions.And the overall assessment indicates better situation in central areas such as Tabriz and Bostan Abad and Marand.And the overall assessment indicates better situation in central areas such as Tabriz and Bostan Abad and Marand.