توانش كاربرد‌شناسي در زبان انگليسي در فراگيران دو‌زبانه (فارسي-بلوچي) و تك‌زبانه (فارسي): تمركز بر مجموعه كنش گفتاري امتناع

The Iranian Bilingual (Persian-Baluchi) and Monolingual (Persian) Learners' English Pragmatic Competence: A focus on Refusal Speech Act Sets

پژوهش حاضر سعي بر بررسي توانش كاربرد‌شناسي فراگيران فارسي و فارسي-بلوچ در ضمن يادگيري زبان انگليسي به‌عنوان زبان دوم و زبان سوم‌شان داشت. كاربرد راهبرد‌هاي امتناع با توجه به شأن و مقام طرف صحبت (پايين‌تر، مساوي و بالا‌تر) و انواع كنش‌هاي انگيزشي (درخواست، دعوت، پيشنهاد، توصيه) مورد بررسي قرار‌گرفت. افزون بر اين، تشخيص راهبردهاي امتناعِ مناسب در زبان انگليسي با توجه به فاصلۀ اجتماعي بين افراد، رابطۀ قدرت آنها و ميزان تحميل امتناع مورد مطالعه قرار‌گرفت. از 36 فراگير زبان انگليسي فارسي-بلوچ و 33 فارسي‌زبان خواسته‌شد تا به آزمون تكميل گفتمان نوشتاري و آزمون تكميل گفتمان چند‌گزينه‌اي پاسخ دهند. نتايجِ پژوهش تفاوتهايي را در فراواني و تناوب قواعد معنايي بكار‌برده‌شده توسط شركت‌كنندگان بلوچ و فارس نشان داد. فراگيران فارسي‌زبان بيشتر از فرمولهاي غير‌مستقيم و راهبرد‌هاي حفظ وجهه در پاسخ‌هايشان استفاده كردند، در حاليكه فراگيران فارسي-بلوچ انواع مستقيم‌تري از قواعد معنايي را با درجات مختلف فراواني مورد استفاده قرار‌دادند. به‌استثناي ردِ پيشنهاد كه در آن فرار از موقعيت و امتناعِ مستقيم بيشترين كاربرد و بيان تأسف كمترين كاربرد را دارا بودند، در ساير موارد، رايج‌ترين قاعده‌هاي معنايي عذر/توجيه، بيان تأسف و امتناع مستقيم بودند. بهرحال، در ارتباط با تشخيص راهبرد امتناعِ مناسب، فراگيران بلوچ توانش كاربرد‌شناسي بهتري نسبت به فارسي‌زبان‌ها بروز ندادند، به‌نحوي كه تفاوت بين دو گروه در تشخيص راهبرد‌هاي مناسب معنا‌دار گزارش نشد.

The present study aimed to explore the pragmatic competence of Iranian Persian- and Persian-Baluchi-speaking learners learning English as their second and third languages, respectively. The realization of refusal strategies with respect to the status of interlocutors (lower, equal & higher) and the types of eliciting acts (requests, invitations, offers, & suggestions) were studied. Moreover, the perception of appropriate refusal speech act sets with regard to the social distance between the participants, their power relationship and the degree of imposition of refusal were explored. 36 Persian-Baluchi-speaking and 33 Persian-speaking learners of English were asked to complete a written Discourse Completion Test (DCT) and a Multiple-Choice Discourse Completion Test (MDCT). Results of the study revealed variations in frequency and shift of semantic formulas employed by Baluch and Persian subjects. Persian-speaking English learners were found to use more indirect formulas and more face-saving strategies per response, while Persian-Baluchi-speaking English learners were found to use more direct types of semantic formulas at different degrees of frequency. Except for 'offer' in which ‘off the hook’ along with ‘direct refusals’ were used more and ‘regret’ was used less, in other situations, 'excuse/explanation', 'regret' and 'direct refusals' were more frequent. However, Baluch subjects did not reveal better pragmatic competence over Persian subjects as the differences between the two groups in recognizing appropriate refusal strategies were found to be insignificant.