سازماندهي اجتماعي ايران در عصر پهلوي دوم با تكيه ‌بر تصويرپردازي اسطوره‌اي آيين مهر

Social Organization of Iran in the Second Pahlavi Era Based on the Depiction of the Myths of the Mehr Religion

جامعۀ ايران در عصر پهلوي دوم در نتيجۀ كودتاي 28 مرداد 1332 دچار سرشكستگي و انفعال در عرصۀ فعاليت‌هاي سياسي، حزبي و نشاط اجتماعي شد و حاكميت پهلوي نيز دچار بحران مشروعيت گرديد. بنابراين، محمدرضا شاه براي مشروعيت بخشيدن به حكومت خود و چاره‌ جويي براي رفع شكاف‌هاي اجتماعي و نجات جامعه از بحران ‌هايي كه طي تحولات داخلي و جهاني در فرايند نوسازي گرفتار آن شده بود، درصدد استفاده از الگويي برآمد كه بر رويكرد باستان‌گرايي استوار بود. آنچه اين پژوهش را ضروري مي‌سازد، شناخت اين الگو و كاركرد آن در عصر پهلوي دوم است. اين پژوهش بر آن است تا با روش تحليل تاريخي كه مبتني بر توصيف و تحليل داده‌هاست و با تكيه بر منابع به اين پرسش پاسخ دهد كه نمادهاي آيين مهر چگونه در سازماندهي اجتماعي سياست پهلوي مؤثر بودند؟ يافته ‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه محمدرضا شاه با الگوبرداري از برخي از نمادهاي آيين مهر از قبيل شكست ‌ناپذيري، نجات‌بخشي و توزيع عادلانة رفاه و ثروت كوشيد سازماندهي اجتماعي نويني را در ايران ايجاد كند و به حاكميت خود مشروعيت بخشد. اما اين تلاش كاملاً موفقيت ‌آميز نبود و تنها توانست به صورت مقطعي در ايجاد همدلي اجتماعي و مقابله با بحران‌ها و كسب مشروعيت مفيد واقع شود.

In the second Pahlavi era, as a result of the coup of August 19, 1943, Iranian society suffered from failure and passivity in the field of political, party and social activities, and the Pahlavi regime also experienced a crisis of legitimacy. Therefore, Mohammad Reza Shah, in order to legitimize his government and find a solution to eliminate social gaps and save the crises that pervaded society during the internal and global developments in the process of modernization, sought to use a model based on the approach of archeology. What makes this research necessary is to know the model that Mohammad Reza Shah used to save his society from crises, especially the crisis of legitimacy. This study aims to answer the question of how the symbols of the Mehr religion were effective in the social organization of Pahlavi politics by using the method of historical analysis, which is based on the description and analysis of data, relying on sources. Findings of the research show that Mohammad Reza Shah tried to create a new social organization in Iran and give legitimacy to his rule by following the example of some symbols of Mehr religion such as invincibility, salvation and fair distribution of welfare and wealth, but this effort It was not entirely successful and could only partially resolve the crises of Iranian society and be useful in creating social empathy and dealing with crises and gaining legitimacy.