ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮ اﻟﮕﻮي ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺎﻫﻴﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﺮج

Influence of environmental and human factors on fish distribution pattern of Karaj River

هرچند مطالعات كافي در خصوص فراواني، غنا و تركيب گونه اي ماهيان آب شيرين در امتداد تغييرات ارتفاع در دسترس است ولي تاثير عوامل انساني ازجمله سد بر آن، به ندرت در نظر گرفته شده است. در اين مطالعه تاثير عوامل محيطي و انساني بر الگوي فراواني، غنا و تغييرات گونه اي ماهيان در راستاي جريان هاي بالادست به پايين دست نيمرخ جنوبي منطقه حفاظت شده البرز مركزي با استفاده از تجزيه وتحليل كاهشي (RDA) و مدل هاي خطي تعميم يافته (GLM) مورد آزمون قرار گرفت. رودخانه كرج تحت تاثير عوامل فيزيكي، شيميايي، ساختار زيستگاه و تركيب گونه اي به سه زون تقسيم گرديد. نتايج حاكي از آن است كه متغيرهاي شيميايي مي توانند در برخي شرايط ازجمله تغييرات اندك ساختار زيستگاه و متغيرهاي فيزيكي با كاهش ارتفاع، موثرتر عمل نموده و توجيهي بر فراواني، غنا و تركيب گونه ها شوند. به طورمعمول در رودخانه هايي با آلودگي زياد، عوامل شيميايي مي تواند توضيح مناسبي براي حضور و عدم حضور گونه ها باشند. اختلالات انساني ازجمله سد با كاهش دماي آب خروجي و شكل گيري زيستگاه هاي همگن و ساده، موجب تغيير الگوهاي توزيع مورد انتظار ماهيان با كاهش ارتفاع مي شوند. بنابراين اجراي برنامه هاي حفاظتي براي ماهيان رودخانه كرج به ويژه در مناطق مياني كه تحت تاثير اين تهديدها است بايد در اولويت قرار گيرد.

Although substantial studies are available as regards the abundance, richness and composition of freshwater fish along altitudinal slops, the impact of human factors such as dam construction are rarely considered. In this study, the effects of the environmental and human factors on longitudinal patterns of fish faunal changes, species richness and fish abundance from upstream to downstream in the southern profile of the central Alborz Protected Area were examined using Redundancy Analysis (RDA) and Generalized Linear Models (GLM). The Karaj River was divided into three zones based on habitat structure, physicochemical variables and species composition. The results indicate that chemical variables can be more effective in some conditions including small changes in habitat structure and physical variables along the altitudinal slope and can be a justification for the abundance, richness and composition of species. Typically, in highly polluted rivers, chemical agents can be a good explanation for the presence or absence of species. Human disturbances, such as dams, change the expected distribution patterns of fish along the altitudinal slope by decreasing outlet water temperature and also creating homogeneous and simple habitats. Therefore, the implementation of conservation programs should be a priority for the Karaj River fishes, especially in the middle areas which are affected by these threats.