مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تهيه و توسعه اطلس سيل گامي در جهت كاهش خسارات سيل در حوضه هاي آبخيز

چكيده فارسي :

ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺧﺴﺎرات و ﺗﻠﻔﺎت زﯾﺎدي ﺑﺮ اﺛﺮ ﺳﯿﻞ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ، واﺣﺪﻫﺎي ﺗﻮﻟﯿﺪي، اراﺿـﯽ ﮐﺸـﺎورزي، ﻣﺮﺗﻌﯽ و ﺟﻨﮕﻠﯽ و ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي آﺑﺨﯿﺰ ﭘﺎﺋﯿﻦ دﺳﺖ وارد ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻋﻼوه، در دﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ، ﺗﺨﺮﯾﺐ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ، وﻗﻮع ﺳﯿﻞ ﻫﺎي ﻣﺨﺮب اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮات و ﺧﺴﺎرات ﺳـﯿﻞ، اﺑﻌﺎد ﺳﯿﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ آن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻃﻠﺲ و آﻣﺎده ﺳﺎزي داده ﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺳﯿﻞ در ﺣﻮﺿﻪ ﻫـﺎي آﺑﺨﯿﺰ ﮐﺸﻮر" ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻠﻔﯿﻖ و ﺗﺮﮐﯿﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮات ﺳﯿﻞ و اﯾﻤﻦ ﺗﺮ ﺷﺪن ﺣﻮﺿﻪ ﻫـﺎي آﺑﺨﯿـﺰ ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﺷـﺪ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﯾﺠﺎد ﺧﻄﺮ و ﺧﺴﺎرت ﺳﯿﻞ، ﺷﺪت ﺳﯿﻞ ﺧﯿﺰي و ﻣﺤﺪوده ﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﮔﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﺑﺨﺸـﯽ از ﺳـﯿﻤﺎي ﻣﻮﺟـﻮد ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي آﺑﺨﯿﺰ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدﯾﺪ. ﺷﺪت ﺳﯿﻞ ﺧﯿﺰي، ﻓﺮاواﻧﯽ وﻗﻮع ﺳﯿﻞ، ﺧﺴﺎرات، ﺗﻠﻔﺎت ﺟﺎﻧﯽ و ﭘﻬﻨﻪ ﻫـﺎي ﺳـﯿﻞ ﮔﯿـﺮ، ﻣﺮاﮐـﺰ ﻣﺴـﮑﻮﻧﯽ و ﺟﻤﻌﯿﺖ در ﻣﻌﺮض ﺳﯿﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺣﺠﻢ آوردﻫﺎي ﺳﯿﻼﺑﯽ ﺳﺎﻻﻧﻪ از ﺟﻤﻠﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻬﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺗﺪوﯾﻦ اﻃﻠﺲ ﺳﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﮐﻞ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي اﺳﺘﺎن آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ )79/3 درﺻﺪ ﻣﺴﺎﺣﺖ( ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮي ﻣﺮﺗﻊ و زراﻋﺖ اﺧﺘﺼـﺎص دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﯿﺐ و ﮐﺎرﺑﺮي اراﺿﯽ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺷﺪت ﺳﯿﻞ ﺧﯿﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﭘﻬﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﮔﯿﺮ اﺳﺘﺎن، ﭘﻬﻨﻪ ﻫـﺎي ﺑـﺎ ﺧﻄﺮ ﺳﯿﻞ ﺷﺪﯾﺪ 107/25 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻮﺿﻪ ﺷﺮق زﻧﮕﻤﺎر )115( ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﺧﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﺗـﺎ ﺷـﺪﯾﺪ ﺑـﺎ ﻣﺴـﺎﺣﺖ 90/2 ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ - 19/09 درﺻﺪ ﭘﻬﻨﻪ ﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﮔﯿﺮ- اﺳﺘﺎن ﺑﻮده و از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﻨﺘﺮل ﺳﯿﻞ و ﯾﺎ آﺑﺨﯿﺰداري در اﺳﺘﺎن در اوﻟﻮﯾﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.