نقدي بر ابطال ضمني مقررات دولتي توسط قضات شعب ديوان عدالت اداري

Implicit Revocation of Government Regulations in the Branches of the Administrative Court of Justice

به موجب اصل 170 قانون اساسي، قضات دادگاه‌ها مكلف شده‌اند تا از اجراي مقررات مغاير با قوانين و مقررات اسلامي خودداري كنند. در قالب پژوهشي توصيفي-تحليلي، به استناد اطلاق عبارت «قضات دادگاه‌ها» در اصل مزبور، جايگاه ديوان عدالت اداري در نظام قضايي ايران و رويه‌ آن ديوان، اين مطلب اثبات شد كه قضات شعب ديوان عدالت اداري مشمول حكم اصل يادشده هستند و مكلفند در جريان دادرسي از ترتيب اثر دادن به اينگونه مقررات خودداري كنند. در اين زمينه با توجه به تبصره ماده 11 قانون تشكيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداري – مصوب 1392- كه مراجع محكوم‌عليه در شعب ديوان را مكلف كرده تا مفاد رأي ديوان را در تصميمات و اقدامات بعدي خود مراعات نمايند، اين نتيجه بدست آمد در صورتي كه قضات شعب ديوان مقرره‌اي را مغاير با قوانين و مقررات اسلامي تشخيص دهند، با تحقق شرايطي امكان استناد به آن مقرره را به صورت كلي از بين خواهند برد كه از اين پديده به عنوان «ابطال ضمني مقررات دولتي» ياد شد. اين در حالي است كه اين وضعيت با منطوق اصل 170 مبني بر «موردي بودن اثر نظارت قضات دادگاه‌ها» و صلاحيت تفسيري ساير قضات دادگاه‌ها در اصل 73 مغاير است.

According to Article 170 of the Constitution, judges of courts are obliged to refrain from enforcing regulations contrary to Islamic laws and regulations. In the form of descriptive-analytical research, based on the application of the phrase "judges of courts" in this principle, the Statute of the Administrative Court of Justice in the Iranian judicial system and the procedure of that Court, proved that the judges of the branches of the Administrative Court of Justice are subject to this principle and obliged to refrain from enforcing such during their proceedings. In this regard, according to Article 11 of “the 2013 Law on the Organization and Procedure of the Administrative Justice Court” that obligated the convicts in the branches of this courts to observe the provisions of the court's decision in their subsequent decisions and actions, it was concluded that, contrary to the supervision of other judges, if the judges of the branches of the Administrative Justice Court find the regulations to be contrary to the Islamic laws and regulations, in some cases it will be possible to invalidate them in general, which was referred to as the "implicit Revocation of Government regulations". However, this situation is inconsistent with the interpretive competence of other judges of the courts in Article 73 and the wording of Article 170, which states that "the effect of the supervision of the judges of the courts is occasional".