كليدواژه :
شاخص IRWQISC , حبله‌رود , طراحي آزمايش , پلاكت-برمن , RSM
چكيده فارسي :
هدف پژوهش حاضر ارزيابي كيفيت رودخانۀ حبله‌رود در استان سمنان بر اساس شاخص كيفيت منابع آب سطحي ايران (IRWQISC) است. پارامترهاي COD، BOD5، اكسيژن محلول، هدايت الكتريكي، كليفرم گوارشي، آمونيوم، نيترات، فسفات، كدورت، سختي كل و pH، طي چهار فصل از زمستان سال 1398 تا پاييز سال 1399 در سه ايستگاه نمونه‌برداري شامل بالادست روستاي بنكوه (A)، پايين‌دست روستاي بنكوه (B) و ده‌سراب (C) مورد پايش قرار گرفتند. بيشترين مقدار IRWQISC، عدد 6/55 در ايستگاه بالادست روستا در فصل تابستان و كمترين مقدار آن، عدد 40/4 در ايستگاه پايين‌دست روستا در فصل زمستان به دست آمد. بنابراين، كيفيت آب رودخانه در ايستگاه بالادست روستاي بنكوه در فصل تابستان نسبت به ايستگاهها و فصول ديگر بهتر بوده است. به منظور بررسي مقدار تأثير هر پارامتر بر روي شاخص كيفي آب رودخانه و نيز بررسي اثر متقابل پارامترها، با استفاده از نرمافزار Design Expert طراحي آزمايش در سه ايستگاه مورد مطالعه و در فصل تابستان انجام شد. ابتدا با روش پلاكت- برمن پارامترهايي كه اثر بيشتري بر مقدار IRWQISC داشتند غربالگري شدند و سپس براي تحليل داده‌ها از روش سطح پاسخ RSM-BBD استفاده شد. پارامترهاي EC، فسفات، نيترات، كدورت و pH با %51/61، %23/13، %14/44، %3/17 و %2/38 به ترتيب بيشترين سهم مشاركت را در پارامتر IRWQISC داشتند. مقدار R2 با استفاده از روش BBD برابر با 0/9982 به دست آمد كه نشان‌دهنده اعتبار مدل به كار رفته است.
چكيده لاتين :
The purpose of this study is to evaluate the quality of the Hablehroud river in Semnan based on the Iran Water Quality Index for Surface Water Resources-Conventional Parameters (IRWQISC). Eleven parameters of COD, BOD5, dissolved oxygen, electrical conductivity, Fecal coliform, ammonium, nitrate, phosphate, turbidity, total hardness, and pH were monitored during four seasons from winter 2020 to autumn 2020 in three sampling stations; upstream of Bonkooh village (A), downstream of the village (B) and Deh Sarab (C). The highest value of IRWQISC was 55.6 in Station A in summer and the lowest value was 40.4 in Station B in winter. The water quality of the river in Station A in summer was therefore better than the other stations and other seasons. To investigate the effect of each parameter on the water quality index and also to investigate the interaction of the above-mentioned parameters, the experiment was designed in the three studied stations in summer by using the Design Expert software. First, the parameters that had a greater effect on the IRWQISC value were screened by the Plackett-Burman method and then the RSM-BBD method was used to analyze the data. The parameters of EC, phosphate, nitrate, turbidity, and pH had the largest contribution in the IRWQISC with respective values of 51.61%, 23.13%, 14.44%, 3.17%, and 2.38%. The coefficient of determination (R2) using the BBD method was 0.9982 which indicates that the model is valid.
