پديد آورندگان :
اكبري مزدي، رمضانعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات، تهران، ايران , متاجي، اسداله دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات، تهران، ايران , فلاح، اصغر دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري
كليدواژه :
راش , زادآوري , ساختار روشنه , مديريت جنگل
چكيده فارسي :
مقدمه و هدف: مطالعه و ارزيابي ساختار روشنه ها باعث ايجاد درك صحيحي از روند پويايي توده جنگلي و همچنين آشفتگي هاي طبيعي مي شود كه نقش مهمي در آينده مديريتي بوم‌سازگان جنگل دارد. مطالعه حاضر به بررسي ارتباط ساختار روشنه ها با زادآوري در راشستان طبيعي جنگل هفتخال استان مازندران مي پردازد.
مواد و روش‌ها: بدين منظور ابتدا با جنگل گردشي، تمام روشنه‌هاي موجود در سطح منطقه شناسايي و ثبت شد. سپس روشنه ها در سه كلاسه كوچك (كمتر از 300 مترمربع)، متوسط (300 تا 600 مترمربع) و بزرگ (بيشتر از 600 مترمربع) كلاسه‌بندي و خصوصيات ساختاري روشنه از جمله فراواني، شكل و مساحت محاسبه شد. مشخصه‌هاي قطر يقه، ارتفاع، نوع گونه، فراواني نهال ها به تفكيك مراحل رويشي براي همه زادآوري ها در هر روشنه ثبت شد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه 3/65 درصد منطقه مورد مطالعه را روشنه تشكيل ميدهد. از نظر سطح، 85 درصد روشنه ها در كلاسه هاي كوچك و متوسط بود. ارتباط مساحت با محيط روشنه ها و همچنين بررسي شاخص كشيدگي ميلر نشان داد كه روشنه ها اكثرا داراي شكل بيضوي در روشنه هاي كوچك تا شكل دايره اي در روشنه هاي بزرگ هستند، به طوريكه مقدار شاخص كشيدگي ميلر در روشنه هاي كوچك، متوسط و بزرگ، به ترتيب 0/42، 0/59 و 0/86 بود. در بررسي مشخصه هاي تجديد حيات، 85 درصد زادآوري هاي موجود در روشنه ها مربوط به گونه راش بود. بيش‌ترين فراواني زادآوريها در مرحله رويشي خال با قطر كمتر از 5 سانتيمتر و ارتفاع 4 تا 8 متر بودند كه شروع رقابت براي نور، مهمترين عامل در اين مرحله است. همچنين مقايسات نشان داد فراواني، رشد قطري و رشد ارتفاعي زادآوري ها با افزايش سطح روشنه به طور معني داري كاهش مي يابد و دليل آن نيازهاي بوم‌شناختي به ويژه سايه پسندي زادآوري هاي گونه راش است كه روشنه هاي كوچك اين شرايط را مهيا ساخته است.
نتيجه گيري: نتايج حاصل از اين تحقيق بيانگر اين است كه روشنه هاي كوچكتر از 600 مترمربع (روشنه هاي كوچك و متوسط) از شرايط مناسبتري برخوردارند و در مديريت جنگل بايد تا حد ممكن از ايجاد روشنه هاي بزرگتر از 600 مترمربع اجتناب شود. نتايج مقاله حاضر مديريت جنگل را در اجراي بهتر و قابل اعتماد برنامه‌ريزي ها همراه با حفظ پايداري بوم‌سازگانهاي جنگلي و همچنين منافع اقتصادي و اجتماعي آن ياري مي‌كند.
چكيده لاتين :
Introduction and objective: Studying and evaluating the canopy gaps structure provides an accurate understanding of the process of forest stands dynamics as well as natural disturbances that play an important role in the future management of the forest ecosystem. The purpose of this study was to investigate the relationship between gaps and quantitative and qualitative characteristics of regeneration in the natural forest of Haftkhal in Mazandaran province.
Materials and method: For this purpose, gaps in the area were identified and recorded. Then the characteristics of collar diameter, height, seedling abundance in growth stages were recorded. According to the smallest and largest gap area, gaps divided into three classes of small (less than 300 m2), medium (300 to 600 m2), and large (more than 600 m2).
Results: The results showed that gaps area was 3.65% of the total study area. In terms of area, 85% of the gaps were in small and medium-sized classes, which could indicate small-scale disturbances. The relationship between the gap area and perimeter and the study of Miller's elongation index showed more elliptical shape in small gaps to a circular shape in large gaps. The value of the Miller elongation index in small, medium and large gap area classes was 0.42, 0.59 and 0.86, respectively. The results showed that 85% of the regenerations in the gaps were related to the beech species. The highest frequency of regenerations was in the pole stage with a diameter of less than 5 cm and a height of 4 to 8 meters, which is an essential factor in starting the competition for light. Comparisons also showed that the frequency, diameter growth, and height growth of regenerations decreased significantly with increasing canopy gap area due to ecological needs, especially shade-tolerant growth of beech species, which provided by small canopy gap area.
Conclusion: Finally, the results indicate that pathways smaller than 600 m2 have more suitable conditions and in forest management, the creation of gaps larger than 600 m2 should be avoided as much as possible.
