عنوان مقاله :
مطالعه فرم و كاربرد صراحي هايي موسوم به اشكدان در مجموعه موزه متروپوليتن
عنوان به زبان ديگر :
Investigating the Form and Application of Carafes Known as Ashkdan in the Collection of the Metropolitan Museum
پديد آورندگان :
كريمي، عباس دانشگاه هنر اسلامي تبريز - دانشكده هنرهاي صناعي، تبريز، ايران , خانپور، آرزو دانشگاه هنر اسلامي تبريز - دانشكده هنرهاي صناعي، تبريز، ايران
كليدواژه :
صراحي , اشكدان , بطري هاي گردن قو , اشكدان هاي قاجار , شيشه قاجار
چكيده فارسي :
بيان مسئله: شيشه‌گري سنتي ايران در دوره صفوي پس از چند دهه ركود با كمك شيشه‌گران ونيزي كه توسط شاه‌عباس به ايران دعوت شده بودند، مجدداً احيا مي‌شود. اشكدان‌هاي شيشه مجموعه صراحي‌هاي هستند كه نمونه‌هاي ساخته شده آنها در دوره قاجار در اغلب موزه‌هاي جهان به عنوان شاخصه شيشه ايراني شناخته مي‌شود. موزه متروپوليتن مجموعه ارزشمندي از اين نوع صراحي (اشكدان) متعلق به دوره قاجار را در اختيار دارد كه در اين مقاله به بررسي فرم و كاربرد اين مجموعه پرداخته شده است.
هدف پژوهش: هدف اين مقاله مطالعه فرم و كاربرد اشكدان‌هاي موزه متروپوليتن به منظور چيستي و چرايي ساخت آن، با طرح اين پرسش است كه فرم صراحي‌هاي موسوم به اشكدان چه كاربردي داشته و چگونه و از چه دوره‌اي در هنر شيشه ايراني متداول شده است؟ و به بيان اين فرضيه مي‌پردازد كه فرم اشكدان از دوره صفوي با ورود شيشه‌گران ونيزي و تأثير آنها بر شيشه ايراني شكل گرفته و كاربرد آن با گذر زمان، متناسب با شرايط فرهنگي و اجتماعي هر دوره صورت‌هاي متفاوتي به خود مي‌گيرد.
روش پژوهش: اين مقاله از نظر راهبرد از نوع كيفي و از لحاظ هدف، كاربردي است كه به شيوه توصيفي-تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و داده‌هاي حاصل از مطالعات ميداني و مشاهدات عميق نگارندگان به انجام رسيده است. جامعه مورد مطالعه مجموعه صراحي‌هاي موسوم به اشكدان متعلق به دوره قاجار است كه ده نمونه از اشكدان‌هاي موجود در موزه متروپوليتن به روش نمونه‌گيري غيراحتمالي وضعي (ترجيحي) انتخاب شده است.
نتيجه‌گيري: در نتايج حاصل از اين پژوهش در پاسخ به چيستي اشكدان‌ها دريافت مي‌شود كه كاربرد اين آثار با عنواني كه براساس فرم بدان اطلاق شده است مناسبت چنداني ندارند. ساخت صراحي‌هاي گردن قو با اقتباس از نمونه‌هاي غربي وارداتي و با كاربرد ظرف نگهداري شراب، گلاب و گل متداول مي‌شود كه از دوره قاجار با عنوان اشكدان با كاربرد تزيين از شاخص‌ترين آثار هنر شيشه ايراني در جهان مورد توجه قرار مي‌گيرد. فرضيه طرح‌شده مبتني بر تأثير شيشه‌گران ونيزي بر هنر شيشه ايراني در اين پژوهش صحيح است. فرم گردن و دهانه اشكدان‌ها تحت تأثير آموزه شيشه‌گران ونيزي ملهم از كاترولف‌هاي رومي بوده و براساس توصيفات موجود از دوره صفوي متداول شده است. نمونه‌هاي موجود در اغلب موزه‌هاي جهان و به خصوص در موزه متروپوليتن متعلق به دوره قاجار است.
چكيده لاتين :
Problem statement: Traditional Iranian glassmaking in the Safavid period was revived after several decades of stagnation with the help of Venetian glassmakers who was invited to Iran by Shah Abbas. Glass Ashkdans are a collection of carafes and those that were made during Qajar period are found in most museums around the world as the hallmarks of Iranian glass art. The Metropolitan Museum has a valuable collection of this type of carafe (Ashkdan) belonging to the Qajar period, whose form and application are investigated in the present study.
Research objective: The present study aims to investigate the form and application of Ashkdans in the Metropolitan Museum to answer the two questions: 1. what was the use of Ashkdan? and 2. how and when did Ashkdan become prominent in Iranian glass art? It also expresses the hypothesis that Ashkdan was first introduced by Venetian glassmakers into Iranian Glass art during the Safavid period, and its application varied over time, according to the cultural and social conditions of each period.
Research method: This applied qualitative descriptive-analytical study was conducted by using bibliographic databases and gathering the data from the field studies and through in-depth observations of the authors. The research sample is a collection of carafes referred to as Ashkdan belonging to the Qajar period. Ten samples of Ashkdans in the Metropolitan Museum were selected through a non-probability sampling method.
Conclusion: Based on the results, the application of Ashkdan is not related to its title and is based on its form. Making swan neck bottles became prominent by adaptation from western samples and using them as containers for wine, rosewater, and flower. Ashkdan, one of the most prominent works of Iranian glass art in the world, has received much attention since the Qajar period. The hypothesis on the influence of Venetian glassmakers on Iranian glass art in this study was approved. The form of the necks and mouths of the Ashkdans was influenced by the teachings of Venetian glassmakers, inspired by the Roman Kuttrolfs, and became common according to existing descriptions from the Safavid period. The samples in most museums around the world, especially in the Metropolitan Museum, belong to the Qajar period.
