شاخص‌هاي رقابتي كشت مخلوط گياه دارويي زوفا (Hyssopus officinalis L.) و شنبليله (Trigonella foenum –gereasum L.) در شرايط مختلف رطوبتي خاك

Competition indices of intercropping of hyssop (Hyssopus officinalis L.) and fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) in different soil moisture conditions

به منظور بررسي شاخص هاي رقابتي و عملكرد دو گونه گياهان دارويي زوفا و شنبليله در كشت مخلوط و شرايط رطوبتي مختلف خاك، آزمايشي با آرايش كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال زراعي 97-1396 اجرا گرديد. كرت اصلي شامل دو سطح رطوبتي مختلف خاك شامل آبياري در 25 و 50 درصد تخليه رطوبتي از ظرفيت زراعي، كرت فرعي شامل پنج سطح كشت زوفا 100% : شنبليله 0، زوفا 0 : شنبليله 100%، مخلوط رديفي زوفا 50% : شنبليله 50%، زوفا 75% : شنبليله 25% و زوفا 25% : شنبليله 75% به صورت جايگزيني در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد مقدار نسبت برابري زمين در شرايط تنش خشكي و كشت مخلوط نسبت به كشت خالص به طور معني داري (p ≤ 0.01) بالاتر بود؛ به طوري كه در شرايط تنش ملايم و كشت مخلوط 50% زوفا : 50% شنبليله، 25/6 درصد افزايش نسبت به كشت خالص مشاهده گرديد. ميانگين ضريب ازدحام نسبي كل (K) در همه نسبت هاي مخلوط نسبت به تك كشتي افزايش معني داري (p ≤ 0.05) داشت. هم چنين عملكرد از دست رفته كل (ALYt) در همه نسبت هاي مخلوط مثبت شد كه اين امر بيانگر سودمندي كشت مخلوط دو گياه است. بيش ترين مقدار شاخص توليد سيستم (SPI) در شرايط كشت مخلوط زوفا 75%: شنبليله 25% به دست آمد. به طور كلي نتايج نشان داد كشت مخلوط زوفا تحت كشت رديفي با شنبليله باعث بهبود كارآيي توليد يا بهره وري از منابع به خصوص در شرايط تنش خشكي مي شود.

The field experiment was carried out as spilt plot experiment with four replications based on a randomized complete block design at the University of Shahrekord's research farm in 2017-2018 to investigate the competitive indices and yield of two medicinal plant species, namely hyssop and fenugreek. The main plot has two soil moisture levels, with irrigation after drainage at 25 and 50% of field capacity. The sub-plot had five levels of planting pattern, including 100% hyssop, 100% fenugreek, hyssop 50%: fenugreek 50%, hyssop 75%: fenugreek 25%, and hyssop 25%: fenugreek 75% based on replacement series. The results showed that under drought stress, the land equivalent ratio (LER) of hyssop intercropped with fenugreek was higher than mono-cropping, with a significant difference (p£0.01). In this study, intercropping hyssop (50%) with fenugreek (50%) under mild stress increased the LER by 25.6% when compared to mono-cropping. When compared to mono-cropping, the average total relative density (K) increased in all intercropping ratios, and the total actual yield loss (ALYt) was positive in all intercropping ratios, indicating the usefulness of intercropping the two plants. Overall, the highest value of the system productivity index (SPI) was obtained in the intercropping hyssop (75%) with fenugreek (25%). Finally, intercropping hyssop with fenugreek can increase the productivity of a hyssop cultivation system.