خوانش تكتونيكي بناهاي عمومي معماري معاصر ايران در دورۀ پهلوي اول (نمونۀ موردي: دبيرستان البرز، موزۀ ايران باستان، دانشكدۀ هنرهاي زيبا، ساختمان شهرداري تبريز)

A Tectonic Approach to Public Buildings of Contemporary Iranian Architecture in the First Pahlavi Period Case study: Alborz High School, Museum of Ancient Iran, School of Fine Arts, Tabriz Municipality Building

بيان مسئله: پيشرفت و توسعة علوم در طي سال‌ها، منجر به تفكيك و تخصصي‌ترشدن حوزه‌هاي دانش و فن شده است كه به جدايي سازه، سيستم‌هاي ساختماني و معماري پس از اين تحولات منجر شده است، تركيب معنا و ساخت در معماري همانا عرصة حضور تكتونيك است. هدف پژوهش: اين پژوهش در جهت تبيين مؤلفه‌هاي تكتونيك معماري جهان و خوانش تكتونيكي بناهاي منتخب معماري دورة پهلوي اول با اين معيارها و استخراج چارچوب تكتونيكي حاكم بر معماري بناهاي عمومي اين دوره انجام گرفته است. روش پژوهش: اين پژوهش با روش تركيبي، تفسيري-تاريخي و رويكرد غالب كيفي در گردآوري، تحليل اطلاعات و همچنين روش تحليل اسناد و از مشاهدة توصيفي مبتني بر پديدارشناسي، توسط نخبگان استفاده كرده است. انتخاب نمونه‌هاي موردي با بررسي نتايج حاصل از توزيع پرسش‌نامه در ميان خبرگان معماري انجام شده است. در روند تحقيق از نرم‌افزار كيفي MAXQDA و نيز نرم‌افزار آماري SPSS صرفاً براي ترجيح‌‌دادن و انتخاب بناهاي مطالعاتي استفاده شده است. در آخر نيز با استفاده از مثلث سه‌سويه‌سازي (خوانش پديدارشناسي، استنباط‌هاي محقق بر اساس اسناد و مدارك موجود، ادبيات غني تكتونيك)، استحكام و تأييد پژوهش از جهات مختلف بررسي شده است. نتيجه‌گيري: بُعد تكتونيكي سازه از جهت ايجاد سازمان فضايي و نقش آن در تعيين فرم و القاء پايداري بصري در هر چهار نمونة موردي از بناهاي عمومي دورة پهلوي اول حضور دارد. ساختمان دبيرستان البرز با شيوة معماري سنت‌گرا در اين دوره با ابعاد تكتونيك همخواني بيشتري داشته است. ساختمان شهرداري تبريز وجوه تكتونيك ناچيزي در معماري كلاسيك دورة پهلوي اول را به خود اختصاص داده است.

Problem statement: The development of science over the years, particularly in the recent area, has led to the separation and specialization of the fields of knowledge and technology, itself leading to the highlighted distinction of structures, building systems, and architecture after these developments. As such, the tectonic approach corresponds to the combination of meaning and construction in architecture. Research objective: The purpose of this study was to explain the tectonic components of world architecture and the tectonic interpretation of selected the First Pahlavi architectural buildings using the aforementioned criteria, and finally to extract the tectonic framework governing the architecture of public buildings of that era. Also, this research seeks to identify and explain the impact of architectural tectonics on the creation of spatial and construction harmony in public buildings of the First Pahlavi period of contemporary Iranian architecture. Research method: This research employs a mixed, interpretive-historical method and a predominantly qualitative approach for collecting and analyzing the data. Furthermore, the authors analyzed the documents driven from the descriptive phenomenology of observations carried out by elites. The samples for the case study were selected by reviewing the findings extracted from questionnaires distributed among architectural experts. For this research, MaxQDA and SPSS were employed to prioritize and select buildings. Finally, using the three-way approach (phenomenological reading, researcher inferences based on available documents, rich tectonic literature), the strength and validity of the research were examined from different perspectives. Conclusion: Given its role in determining the form and inducing visual stability, the observations revealed that the tectonic dimension of the structure was evident in all four cases of public buildings of the first Pahlavi period, sufficient for creating an efficient spatial organization. With its traditionalist architectural style, the building of Alborz High School was more in line with the tectonic dimensions. Tabriz Municipality building proved to have the least tectonic features corresponding to the classical architecture of the first Pahlavi period.