پديد آورندگان :
عابديني اسفهلاني، محمد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان سمنان - بخش تحقيقات زراعي و باغي , فتوت، رضا دانشگاه زنجان - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي
كليدواژه :
اثر ژن , تركيب‌پذيري , وراثت‌پذيري , هتروزيس , هيبريد
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر پارامترهاي ژنتيكي عملكرد و برخي صفات مورفوفيزيولوژيكي آفتابگردان، هيبريد هاي حاصل از تلاقي هشت لاين بازگردان باروري با سه لاين نرعقيم در دو شرايط آبياري معمول و تنش خشكي به صورت آزمايش كرت هاي خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه لاين × تستر نشان داد كه در شرايط نرمال اثر لاين ها و تسترها از نظر تمام صفات مورد بررسي معني دار بود. در شرايط تنش اثر لاين در مورد صفات شاخص كلروفيل، سرعت رشد اوليه و ارتفاع بوته و اثر تستر از لحاظ صفات سرعت رشد اوليه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و عملكرد دانه معني دار شد. اثر متقابل لاين × تستر فقط در مورد صفت عملكرد دانه در شرايط نرمال معني دار گرديد. برآورد اثرات تركيب پذيري عمومي صفات نشان داد كه لاين هاي C122 و C123 و تستر A19 در هر دو شرايط داراي بيشترين مقدار مثبت تركيب پذيري عمومي از لحاظ عملكرد دانه بودند و به عنوان والدين مطلوب براي توليد هيبريدهاي مناسب در برنامه هاي اصلاحي قابل استفاده مي باشند. برآورد هتروزيس صفات مورد بررسي نشان داد كه بيشترين ميزان هتروزيس عملكرد دانه در شرايط نرمال و تنش به ترتيب به ميزان 126/6 و 123/9 درصد مربوط به هيبريد A112×C41 بود. از بين صفات مورد بررسي در شرايط نرمال دو صفت قطر ساقه و قطر طبق و در شرايط تنش علاوه بر اين دو صفت، صفات سرعت رشد اوليه و ارتفاع بوته هم همبستگي مثبت و معني داري با عملكرد دانه داشتند.
چكيده لاتين :
To study the effect of drought stress on genetic parameters of yield and some morphophysiological traits of sunflower, the hybrids obtained from the cross of eight restorer lines with three sterile male lines and two normal irrigation and drought stress conditions were evaluated in a split-plot experiment based on randomized complete block design with three replications. The results of line × tester analysis showed that under normal conditions, line and tester effects were significant for all studied traits. Under stress conditions, the effect of lines was significant in chlorophyll index, initial growth rate, and plant height and the effects of tester were significant in early growth rate, plant height, stem diameter, and grain yield. Estimation of the effects of general combining ability of traits showed that two lines, C122, C123, and A19 tester had the highest positive combining ability in grain yield and could be used as good parents for producing suitable hybrids in breeding programs. Estimation of heterosis of the studied traits showed that the highest rate of heterosis of grain yield under normal and stress conditions were 126.6% and 123.9%, respectively, for the A112×C41 hybrid. Two traits stem diameter, and head diameter showed a significant correlation with grain yield under normal conditions, while four traits, initial growth rate, plant height, stem diameter, and head diameter, was correlated positively with grain yield under stress conditions.
