كليدواژه :
تاريخ كاشت , مراحل نمو , كشاورزي ديم , كشت انتظاري , گردهافشاني
چكيده فارسي :
بهمنظور ارزيابي عملكرد دانه ژنوتيپهاي گندم ديم در دو تاريخ كاشت و تعيين ارقام مناسب براي كاشت با تأخير، آزمايشي بهصورت كرتهاي يكبار خردشده با سه تكرار طي دو سال زراعي 1396-1394 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي طرق در مشهد بهاجرا درآمد. عامل اصلي تاريخ كاشت در دو سطح پاييزه و انتظاري و عامل فرعي ژنوتيپهاي گندم در 16 سطح (14 رقم و دو لاين اميدبخش) و شامل ارقام آذر2، آفتاب، اوحدي، باران، دهدشت، رصد، ريژاو، سبلان، سرداري، قابوس، كراسسبلان، كريم، كوهدشت و هما بود. نتايج نشان داد كه زمان گلدهي ارقام متفاوت بود و در تاريخ كاشتهاي موردبررسي هيچيك از ارقام در دامنه دمايي مطلوب گلدهي را آغاز نكردند. از نظر عملكرد دانه نيز اختلاف معنيداري بين ژنوتيپهاي موردبررسي وجود داشت و ارقام كريم و ريژاو بهترتيب با ميانگين 1430 و 1326 كيلوگرم در هكتار بيشترين و ارقام اوحدي و رصد بهترتيب با ميانگين 893 و 925 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرددانه را نشان دادند، تفاوت بيشترين و كمترين ميزان عملكرد دانه حدود 60 درصد بود. براساس نتايج با تأخير در كاشت، گلدهي ارقام فاصله بيشتري از شرايط مطلوب دمايي يافت و بنابراين تاريخ كاشت پاييزه توصيه ميشود. همچنين براي كشت پاييزه، ارقام كريم و ريژاو و براي كشت انتظاري فقط ارقام بهاره نظير كريم و آفتاب پيشنهاد ميشود.
چكيده لاتين :
In order to evaluate grain yield of wheat cultivars in two planting dates and determination of proper cultivars for autumn and entezari culture, a study is carried out during two years, between 2015 and 2017 in Torogh research station in Mashhad. Two planting dates of autumn and entezari culture are the main plot and 16 genotypes of wheat (14 cultivars and 2 promising lines), including Baran, Rasad, Sardari, Sabalan, Crosssabalan, Rijav, Karim, Koohdasht, Dehdasht, Azar2, Homa, Ohadi, Ghaboos, and Aftab cultivars are the subplot. Results show that significant difference exist between cultivars in terms of agronomic characteristics and grain yield. Flowering date of cultivars differ and no cultivar start flowering in the optimum temperature range for flowering. Cultivars of Karim and Rijav with mean yield of 1430 and 1326 kg/ha, respectively, have had the maximum yield and cultivars of Ohadi and Rasad with mean yield of 893 and 925 kg/ha, respectively, the minimum. The difference between maximum and minimum grain yield is about 60%. Delay in planting leads to delay in pollination in all cultivars; therefore, autumn planting date could be recommended. Also for autumn planting, cultivars of Karim and Rijav can be advised and for entezari planting date only spring cultivars such as Karim and Aftab are recommended.