كاربرد شاخص هاي DEI و MEIدر ارزيابي تأثير قطعه قطعه شدن رويشگاه هاي بلوط بر تنوع گونه اي و ويژگي هاي شيميايي خاك

Application of DEI and MEI indices to evaluate the effect of fragmentation in oak habitats on species diversity and soil chemical characteristics

براي معرفي و كاربرد شاخص­ هايDEI (Distance of Edge Influence) براي تعيين فاصله­ اثر حاشيه­ اي و MEI (Magnitude of Edge Influence) براي تعيين شدت اثر حاشيه ­اي جنگل بر گونه ­هاي علفي و ويژگي­ هاي شيميايي خاك، سه قطعه­ جنگلي (زير 10 هكتار)از جنگل­هاي بلوط استان كرمانشاه­ با شرايط مشابه از نظر شيب، جهت و ارتفاع از سطح دريا انتخاب شد. در هر قطعه سه ترانسكت 150 متري با فاصله­ 200 متر در جهت شيب پياده شد (اولين ترانسكت به ­صورت تصادفي پياده شد). اندازه­ گيري پوشش علفي و ويژگي­ هاي شيميايي خاك در فواصل 0، 25، 50، 100 و 150 متر انجام شد. نتايج نشان داد مقادير شاخص MEI براي متغيرهاي خاك (غير از نيتروژن، كربن آلي و pH) مثبت بود. همچنين مقادير اين شاخص براي غنا گونه ­اي، تنوع شانون وينر و يكنواختي مثبت بود. مقادير شاخص DEI براي متغيرهاي خاك غير از pH برابر با 25 متر و براي شاخص ­هاي تنوع برابر با 50 متر بود. تأثير حاشيه بر غنا گونه ­اي، تنوع شانون­وينر و يكنواختي معني­ دار بود. متغيرهاي خاك (غير از فسفر) تفاوت معني­ داري را در فواصل مختلف از حاشيه نشان ندادند. همچنين تغييرات غنا و مشخصات شيميايي خاك در اين جنگل­ ها در فاصله­ 50-0 متر ديده ­شد. به­ طور كلي در جنگل­ هاي تنك بلوط، فرآيند قطعه­ قطعه شدن و اثر حاشيه­ اي بر غنا و مشخصات شيميايي خاك تأثير مي­ گذارد.

In order to introduce and application of DEI (Distance of Edge Influence) and MEI (Magnitude of Edge Influence) indices to determine the distance of edge effect and intensity of the edge effect on herbaceous species and soil chemical properties, Three forest fragments (under 10 hectares) from oak forests of Kermanshah province were selected with similar conditions in terms of slope, direction and altitude. In each fragment three transects were established from the edge to the forest interior. Measurements of vegetation and soil variables were collected at 0 (edge), 25, 50, 100, 150 m along each transect. The results showed that MEI index values ​​were positive for soil variables (except nitrogen, organic carbon and pH). The values ​​of this index were also positive for species richness, Shannon-Wiener diversity and Evenness. DEI index value ​​was 25 m for soil variables except pH and 50 m for diversity indices. The influence of edge on species richness, Shannon-Wiener diversity and Evenness was significant. Soil variables (except phosphorus) did not show significant differences at different distances from edge. Also, changes in species richness and soil chemical properties were observed in 0-50 m from edge. Totally, in sparse oak forests, fragmentation and edge effect had influence on species richness and soil chemical properties.