بررسي اثرات تفرج بر شاخص‌هاي تنوع گونه‌اي گياهي و مشخصه‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك پارك جنگلي گمبوعه اهواز

Investigating the effects of recreation on plant species diversity indices and characteristics physical and chemical soil of Gamboueh forest park in Ahvaz

براي بررسي اثر تفرج بر تنوع گونه اي گياهي و مشخصه هاي خاكي، اين پژوهش در پارك جنگلي گمبوعه اهواز به مساحت 60 هكتار در سال 1398 انجام شد. به اين منظور از روش نمونه برداري با استفاده از ترانسكت خطي به طول 300 متر و برداشت قطعات نمونه به طور تصادفي در فواصل 50 متري از هم استفاده شد. براي بررسي پوشش درختي و درختچه اي در دو منطقه تفرجي و بدون تفرج به تفكيك 24 قطعه نمونه 20 × 20 متر (400 مترمربعي) و در مركز هر قطعه نمونه به منظور بررسي پوشش علفي، قطعات نمونه 8 × 8 متر (64 مترمربعي) پياده شد. در اين پژوهش 28 گونه گياهي شناسايي شد. آناليز تطبيقي متعارف نشان داد، منطقه شاهد و منطقه تحت تفرج هر كدام تشكيل يك گروه بوم شناختي مجزا را در منطقه تشكيل داده اند. بيشترين مقدار شاخص هاي تنوع گونه اي سيمپسون (023 / 0 ± 33 / 0)، شانون-وينر (012 / 0 ± 44 / 0) و شاخص يكنواختي شانون-وينر (003 / 0 ± 6 / 0) و غناي گونه اي گياهي (61 / 0 ± 9 / 2) در منطقه شاهد برآورد شد. بررسي شرايط خاكي نشان داد تفرج نتوانسته تأثيري بر بافت خاك داشته باشد اما مشخصه هايي نظير تخلخل، ازت، پتاسيم، فسفر و ماده آلي تحت تأثير تفرج كاهش يافته و مشخصه هاي وزن مخصوص ظاهري، رطوبت اشباع، هدايت الكتريكي و آهك افزايش معني داري را نشان دادند. نتايج حاصل نشان داد كه تفرج بدون رعايت معيارهاي فني و علمي مي تواند موجب كاهش تراكم و تنوع پوشش گياهي علفي شده كه خود ميتواند آثار مخربي در رويشگاه داشته باشد.

To investigate the effect of recreation on plant species diversity and edaphic characteristics, this study was done in Gamboueh Forest Park of Ahvaz with an area of 60 hectares in 2019. For this study, sampling method was used using a linear transect with a length of 300 meters and sampling parts were randomly used at 50-meter intervals. In order to study the tree and shrub cover in two recreational and non-recreational areas, 24 sample plots of 20×20 m (400 m2) was placed and in the center of each plot, in order to study the grass cover, the sample plots of 8×8 m (64 m2) were implemented. In this study, 28 plant species were identified. Conventional comparative analysis (CCA) showed that the control area and the recreation area each formed a separate ecological group in the area. In terms of plant species composition, the highest values of Simpson species diversity indices (0.33±0.023), Shannon-Wiener (0.44 ±0.012) and Shannon-Wiener uniformity index (0.6±0.003) and plant species richness (2.9±0.61) were estimated in the control area. Examination of edaphic conditions showed that recreation could not have an effect on soil texture, but characteristics such as porosity, nitrogen, potassium, phosphorus and organic matter decreased under the influence of recreation and characteristics of bulk density, saturated moisture, electrical conductivity and lime increased significantly. The results of this study indicate that recreation without observing technical and scientific criteria can reduce the density and diversity of grassland vegetation in the region, which can have destructive effects on habitat.